زنجيره‌ چياى باڵامبۆ(لێكۆڵينه‌وه‌يه‌ك له‌ جوگرافياى گه‌شتوگوزار)

سلسلة جبال باڵامبۆ (دراسة عن جغرافية السياحة)

المؤلفون

  • باخان خالید عبدالقادر به‌شى جوگرافيا، كۆلێجى زانسته‌مرۆڤايه‌تيه‌كان، زانكۆى هه‌ڵه‌بجه‌، هه‌ڵه‌بجه‌، هه‌رێمى كوردستان، عێراق
  • هێمن كمال حمه‌امين به‌شى جوگرافيا، كۆلێجى زانسته‌مرۆڤايه‌تيه‌كان، زانكۆى هه‌ڵه‌بجه‌، هه‌ڵه‌بجه‌، هه‌رێمى كوردستان، عێراق
  • اسامە اشرف محمد بەشی زانستە كۆمەڵایەتییەكان، كۆلێجی پەروەردەی بنەڕەت، زانكۆی هەڵه‌بجە، هەڵەبجە، هەرێمی كوردستان، عێراق
  • گۆران ڕەشید محمد وه‌زاره‌تى په‌روه‌رده‌، سلێمانى، هه‌رێمى كوردستان، عێراق
  • حسيم عثمان بارام بەشی زانستە كۆمەڵایەتییەكان، كۆلێجی پەروەردەی بنەڕەت، زانكۆی هەڵه‌بجە، هەڵەبجە، هەرێمی كوردستان، عێراق

DOI:

https://doi.org/10.32410/huj-10524

الكلمات المفتاحية:

جبال بالامبو، السیاحة، السیاحة الجبلیة، چیای باڵامبۆ، گەشتوگوزار، گەشتوگوزاری چیایی

الملخص

      تعتبر السياحة الجبلية أحد أنواع السياحة وهي مجال واسع و مهم جدا و للعديد من الأبحاث الجغرافية، فالسياحة الجبلية مرادفة لسياحة المغامرات وهي احدی ٲسرع السياحات نموا، ولها دور بالنمو الاقتصادي للاماكن البعيدة والنائية ولها تٲثیر اجتماعي واقتصادي و بيئي، لذا فإن السياحة الجبلية هي التنزه إلى التلال و الجبال كمغامرة أو نشاط ترفيهي.

ولأن الرحالة والجغرافي أرادوا دوماً الوصول إلى مرتفعات وقمم الجبال للكشف عن أسرارها، وفي السنوات الأخيرة، اتجه السواح بشكل متزايد إلى المناطق الجبلية، مما أدى إلى انتعاش هذا القطاع السياحي حول العالم.  وهناك اغراض متنوعة لزيارة هذه الاماكن، بعضها للتعرف على المناظر الطبيعية الفريدة، والبعض الآخر للحصول على الهواء النقي أو لرؤية الينابيع والبرك والشلالات الجبلية، أو لمحبي تسلق الجبال أو التزلج على الجليد، أو الصيد والتعرف على الحياة البرية، أو رؤية الكهوف و الظواهر طبيعية فريدة من نوعها، وجميعها تجذب السياح إلى المناطق الجبلية .

ولذلك اهتمت العديد من الدول بالأنشطة السياحية واعتبرت صناعة نظيفة لتنمية المستدامة وإنعاش اقتصاد البلاد .

هذا البحث تتناول السياحة الجبلية في منطقة بالامبو الواقعة في جنوب وغرب مدينة حلبجة، وتتناول الدراسة جميع الجوانب المتعلقة بالمنطقة، ولمحة عامة عن الجوانب الطبيعية للمنطقة بما في ذلك التضاریس و والمناخ والموارد المائية والحياة البرية والنباتات الطبيعية ودور هذه الأنواع في إحياء السياحة في منطقة الدراسة. وأخيراً ناقش تحديات ومشاكل السياحة في منطقة الدراسة. وتوضح الدراسة أن منطقة الدراسة مناسبة طبيعياً للسياحة الجبلية وتحتوي على كافة أساسيات القطاع. وذلک لتحليه بمزايا سياحية مهمة، حیث تتمتع منطقة الدراسة بأصول سياحية مهمة سوف يشهد قفزات کبيرة ونوعية في مجال صناعة السياحة الجبلية المتجددة.

ورغم أن المنطقة الدراسة  مناسبة للسياحة الجبلية إلا أن هناك عدد من المشاكل والنواقص التي نريد لفت انتباه الجهات المعنية لحلها وتطوير المنطقة سياحيا.



پوختە
گەشتوگوزاری چیایی بە یەکێک لە جۆرەکانی گەشتوگوزار دادەنرێت و بوارێکی گرنگ و فراوانە بۆ زۆر توێژینەوەی جوگرافی، گەشتیاری شاخ هاوواتای گەشتە سەركەشييه‌کانە و یەکێکە لە خێراترین گەشەسەندنە گەشتیارییەكان و ڕۆڵی لە گەشەپێدانی ئابووری شوێنە دوورەکان هەیە و کاریگەری لەسەر کۆمەڵگەی ناوخۆیی و ئابووری و ژینگە هەیە، كەواتە گەشتیاری شاخ بریتییە لە پراکتیزەکردنی گەشتکردن بۆ ناوچەی گردەكان یان شاخەکان وەک چالاکییەکی سەرگەرمی یان کات بەسەربردن. چونکە گەڕیدە و جوگرافیناسان بەردەوام مەبەستیان بووە بگەنە سەر بەرزایی و لوتکەی چیاکان بۆ ئاشکراکردنی نهێنییەکانی، لەم ساڵانەی دوایشدا گەشتیاران زیاتر ڕوویان کردە ناوچە چیاییەکان، ئەمەش بووەهۆی بوژانەوەی ئەم بەشەی گەشتوگوزار لە سەرانسەری جیهاندا. مەبەستی سەردانی کردنی ئەم ناوچانەش جۆراوجۆرە، هەندێک بۆ ئاشنابوون بە دیمەنی ناوازە، هەندێک بۆ دەستکەوتنی هەوای پاکژ یان بۆ بینینی کانیاو و گۆم و تاڤگەی چیایی، یان بۆ هەوادارانی سەرکەوتن بەسەر چیاکان یان خلیسکان لەسەر بەفر، یان ڕاو کردن و ئاشنابوون بە ژیانی ئاژەڵانی کێوی، یان بینینی ئەشکەوت و دیاردە سروشتییە ناوازەکان، ئەمانە هەموویان وادەکەن گەشتیار ڕوو لە ناوچە چیاییەکان بکەن بۆیە زۆر لە وڵاتان گرنگیان بە چالاكی گەشتوگوزاریدا و پیشەسازییەكی خاوێن دادەنرا بۆ پەرەپێدان و بوژانەوەی ئابوری وڵات.

ئەم توێژینەوەیە دەربارەی گەشت وگوزاری چیایی لە ناوچەی باڵامبۆیە، كە دەكەوێتە باشوور و ڕۆژئاوای شاری هەڵەبجە، توێژینەوەكە گشت لایەنەکانی پەیوەست بە ناوچەکەی خستۆتە ڕوو، گرفتی ناوچەی لێكۆڵینەوە لەوەدایە كە لە وەرزی هاویندا كەمترین چالاكی گەشتیاری تێدائەنجام دەدرێت، هەروەها دیمەنێکی گشتی لایەنی سروشتی ناوچەکەی باسکردووە، هەر لە بەرزی و نزمی و ئاووهەوا و سامانی ئاو و ژیانی کێوی و ڕووەکی سروشتی و ڕۆڵی ئەم ڕەگەزانە لە ژیانەوەی لایەنی گەشت و گوزاری لە ناوچەی لێکۆڵینەوەدا. لە کۆتاییشدا باسی لە ئاستەنگ و گرفتەکانی گەشت و گوزار کردووە لە ناوچەی لێکۆڵینەوەدا. دەمانەوێت ئەوە ڕوون بکەینەوە کە ناوچەی لێکۆڵینەوە لەڕووی سروشتییەوە لەبارە بۆ گەشت و گوزاری چیایی و هەموو بنەماکانی ئەو کەرتەی تێدایە، لەڕووی گەشت و گوزاری سەركەشی و وەرزانە و ئاوهەوایی و شاخڕەوی، هەروەها سەرەڕای لەباری و گونجاوی بۆ گەشت و گوزاری چیایی، کۆمەڵێک گرفت و کەم و کورتی هەیە کە دەمانەوێت بیخەینە پێشچاوی لایەنە پەیوەندیدارەکان بۆ چارەسەرکردن و پەرەپێدانی ناوچەکە لەڕووی گەشت و گوزارەوە.

المراجع

سه‌رچاوه‌ كورديه‌كان:

ـ ئازاد محەمەد ئەمین نەقشبەندنی، (٢٠١٩)، نیاز عبد العزیز خطاب، توانستە گەشتوگوزارییەکانی هەرێمە چیایەکان- قەزای سۆران وەک نمونە- گۆڤاری توێژەر.

-رزگار محمد عثمان، (٢٠١٩)، هەڵسەنگاندنی جوگرافیی توانستە سروشتیەکانی گەشتوگوزاری ژینگەیی لەقەزای مێرگەسوور،گۆڤاری توێژەر، ژمارەی تایبەت بەکۆنفرانسی جوگرافی-زانکۆی سۆران

- ڕێباز حمەغریب ئەحمەد، (2023)، كاریگەری جیۆلۆجیا و بەرزونزمی لەسەر دابەشبوونی جوگرافی كانیاوەكانی ناحیەی سیروان- پارێزگای هەڵەبجە، گۆڤاری زانكۆی هەڵەبجە، ڤۆلیۆمی 8.

- ڕێباز لقمان مصطفى، (2020)، توانستە جوگرافییەكانی دروستكردنی پارێزراوی سروشتی لە ناوچەی هەورامان، گۆڤاری زانكۆی هەڵەبجە، ڤۆلۆیۆمی 5.

- ڕێباز لوقمان مصطفى، (2020)، توانستە جوگرافییەكانی پەیدابوونی گەشتوگوزاری زستانەیی و دروستكردنی پارێزراوی سروشتی لە قەزای پێنجوێندا، گۆڤاری زانكۆی كۆیە بۆ زانستە مرۆڤایەتی و كۆمەڵایەتییەكان، ڤۆلۆیمی 3.

- شەماڵ عەلی مارف، (٢٠١٤)، بنەما جوگرافییەکانی پلاندانانی گەشتیاری لە قەزای هەڵەبجەی شەهید، نامەی ماستەر، زانکۆی سلێمانی.

سه‌رچاوه‌ عه‌ره‌بيه‌كان:

ـ _جاسم محمد خلف، (1956)، جغرافیە العراق الطبیعیة و الاقتصادیة و البشریة، جامعة الدول العربیة، دار المعرفة للنشر، قاهرة.

- سعدون ظاهر خلف الدليمى و اسامة اشرف محمد، (2022)، التوزيع الجغرافى لمحصول الرمان فى حلبجة، مجلة جامعة تكريت للعلوم الانسانيية، مجلد (29)، عدد (4). DOI: https://doi.org/10.25130/jtuh.29.4.2022.15

ـ سناء عبدالباقی بکر، (٢٠٠٣)، مصادر الثروة الطبیعیة فی حوض دوکان و سبل صیانتها، رسالة ماجستیر، کلیة الاداب، جامعة صلاح الدین، اربیل.

- محمد مرسی الحریری، (١٩٩١)، جغرافیا السیاحیة، دار المعرفة، الاسکندریة.

- فضل احمد یونس، (١٩٩٣)، الجغرافیا السیاحیە، دار النهضة العربیة، بیروت.

سه‌رچاوه‌ ئينگليزيه‌كان:

_ Anthony Young, (1972), Slopes, London,V.1,.

_ C. Michael Hall, ,(2021), Tourism and fishing, SCANDINAVIAN JOURNAL OF HOSPITALITY AND TOURISM, VOL. 21, NO. 4. DOI: https://doi.org/10.1080/15022250.2021.1955739

_ Claggett, H D, (1997), Wildlife conservation, H W Wilson Co, New York, V.1.

_ Chanakya P. Rijal,(2016), Sustainable Mountain Tourism Development in Khumbu Region,Journal of Tourism and Hospitality (V. 6), DOI: https://doi.org/10.3126/gaze.v6i0.15114

_ Diego R. et al, (2020), Influence of Weather on the Behaviour of Tourists in a Beach Destination 3.

_ Dian Yuan, et al , (2022), The Ice-and-Snow Tourism in Harbin Met Its Waterloo: Analysis of the Causes of the Warm Winter with Reduced Snowfall in 2018-2019, Atmosphere,V.13. DOI: https://doi.org/10.3390/atmos13071091

_ Davide Geneletti, Dorje Dawa, (2009), Environmental impact assessment of mountain tourism in developing regions: A study in Ladakh, Indian Himalaya, Environmental Impact Assessment Review 29. DOI: https://doi.org/10.1016/j.eiar.2009.01.003

_ Hasim Othman Baram, et al,(2021), Urbanization and its Effect on Land Surface Temperatures in Halabja City, TECHNIUM, V.3, Issue 7.

_ Linqiang Wang. Et al, (2022), Environmental Temperature in Thermal Comfort Under Different Virtual Tourism Activity Intensities: Based on Microclimate Simulation Experiment, Frontiers in Neuroscience,vol 15. DOI: https://doi.org/10.3389/fnins.2021.762322

_ Mountains of the world, (1999), Tourism and sustainable mountain development Mountain Agenda,Institute of Geography, University of Berne, Switzerland.

_ Shekhar, (2023), BIBLIOMETRIC ANALYSIS AND LITERATURE REVIEW OF MOUNTAIN TOURISM , Advances in Hospitality and Tourism Research (AHTR) , An International Journal of Akdeniz University Tourism Faculty, Vol. 11 (2). DOI: https://doi.org/10.30519/ahtr.1143501

_ Stilianos et al. (2019), The Growth of Mountain Tourism in a Traditional Forest Area of Greece, v.10. DOI: https://doi.org/10.3390/f10111022

_ Stroma et al. (2020), “Tourism, water, and gender” An international review of an unexplored nexus, wires water.

_ Xiejun Cheng and Donghui Zhang, (2022), Strategies of Ice and Snow Tourism to Optimize Ecological Environment and Economic Growth from the Perspective of Sustainable Development, Journal of Environmental and Public Health. DOI: https://doi.org/10.1155/2022/9577859

چاوپێکەوتن:

- چاوپێکەوتن لەگەڵ بەڕێز(مهدی محمد علی) ئەندامی یانەی ئاسمانی هەڵەبجە لە بەرواری (٢٧-٣-٢٠٢٣).

فه‌رمانگه‌ ميرييه‌كان:

- حکومەتی هەرێمی کوردستان، (٢٠٢١)، وەزارەتی کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاو، بەڕێوەبەرایەتی کشتوکاڵی هەڵەبجە، بەشی کەشناسی، داتای بڵاونەکراوە.

ــ حكومه‌تى هه‌رێمى كوردستان، (2021)، وه‌زاره‌تى پلاندانان، ده‌سته‌ى ئامارى هه‌رێم، به‌ڕێوه‌به‌رايه‌تى ئامار و نه‌خشه‌كێشانى سلێمانى، هۆبه‌ى (GIS) زانيارى بڵاو نه‌كراوه‌

منشور

2024-03-31

كيفية الاقتباس

عبدالقادر ب. خ. ., حمه‌امين ه. ك. ., محمد ا. ا. ., محمد گ. ڕ. ., & بارام ح. ع. . (2024). زنجيره‌ چياى باڵامبۆ(لێكۆڵينه‌وه‌يه‌ك له‌ جوگرافياى گه‌شتوگوزار): سلسلة جبال باڵامبۆ (دراسة عن جغرافية السياحة). مجلة جامعة حلبجة:: گۆڤاری زانکۆی هەڵەبجە, 9(1), 337-360. https://doi.org/10.32410/huj-10524

المؤلفات المشابهة

1-10 من 55

يمكنك أيضاً إبدأ بحثاً متقدماً عن المشابهات لهذا المؤلَّف.