(لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی زمانه‌وانی كۆمه‌ڵایه‌تییه‌) مــۆڕاڵ، په‌یوه‌ست به‌ كه‌لتور و ده‌وروبه‌ری كۆمه‌ڵایه‌تییه‌وه‌

یه‌كه‌م به‌ زمانی كوردی:

-عارف، ئه‌ڤین سامی (2011) كاریگه‌ری باری ده‌روونی له‌سه‌ر زمانی قسه‌كردن نامه‌ی ماسته‌ر كۆلێژی زمان زانكۆی سه‌ڵاحه‌ددین.

--حه‌مه‌ڕه‌شید، ئارام عه‌بدولواحید (2012) ڕێزگرت له‌ زمانی كوردیدا، نامه‌ی ماسته‌ر، سكوڵی زمان/ فاكه‌ڵتی زانسته‌ مرۆڤایه‌تییه‌كان، زانكۆی سلێمانی.

-حه‌مه‌ عه‌لی ئومێد(2018)ئه‌خلاق و زمان. ناوه‌ندی ڕۆشنبیری و هونه‌ری ئه‌ندێشه‌، سلێمانی.

-زايه‌ر، بەهار محمد، (2009)، زمان و یاسا کۆمەڵایەتییەکان، نامەی ماستەر، کۆلێژی زمان، زانکۆی سەڵاحەددین، هەولێر.

-محه‌مه‌د، كامه‌ران (2007) كه‌لتوور له‌ نێوان وه‌رگرتن و ڕه‌تكردنه‌وه‌دا،چاپخانه‌ی ڕۆمان سلێمانی.

-په‌یته‌ركلوس(2002)ئه‌نثرۆپۆلۆژی كه‌لتوری، و. خه‌لیل محه‌مه‌د شڵماشی، چاپخانه‌ی به‌درخان، سلێمانی.

-فه‌ره‌ج، شاخه‌وان جه‌لال (2013) تابۆ وه‌ك نموونه‌یه‌كی په‌یوه‌ندی نێوان زمان و كه‌لتور،چاپخانه‌ی بینایی، سلێمانی.

-وه‌لی، فه‌یسه‌ڵ ئیبراهیم (2020) خه‌سارناسی گه‌شه‌كردن: كاریگه‌ری په‌روه‌رده‌ی ئه‌خلاقی له‌ گه‌شه‌كردنی هه‌مه‌گیردا.توێژینه‌وه‌كانی كۆنفرانسی ئه‌خلاقناسی، ساڵی 2019.

-شه‌مس، هیمن عه‌بدوالحه‌مید (2013) هه‌ژموونی زمان له‌سه‌ر كه‌سێتی كورد په‌ندی پێشینان به‌ نمونه‌، نامه‌ی دكتۆرا،فاكه‌ڵتی په‌روه‌رده‌، زانكۆی كۆیه‌.

-فه‌ره‌ج، هۆگر مه‌حمود (2000) پراگماتیك و واتای نیشانه‌كان، نامه‌ی دكتۆرا، كۆلێژی زمان، زانكۆی سلێمانی.

-عومه‌ر، نه‌وزاد ئه‌نوه‌ر (2014) هه‌ندێ لایه‌نی كۆمه‌ڵایه‌تی پراگماتیك له‌ زمانی كوردیدا، نامه‌ی دكتۆرا، سكوڵی زمان، فاكه‌ڵتی زانسته‌ مرۆڤایه‌تییه‌كان، زانكۆی سلێمانی.

-وسوقی مه‌نسور و نیك، عه‌لی ئه‌كبه‌ر خولق،(2013) بنه‌ماكانی كۆمه‌ڵناسی، وه‌رگێڕانی، سیروان محه‌مه‌د حاجی، خانه‌ی موكریان ، هه‌ولێر.

-به‌كر، محه‌مه‌د (2021) ئه‌خلاق له‌دیدی عه‌بدوڵڵا ئۆجه‌لاندا.

-كه‌ریم تۆفیق(2012)كاریگه‌ری ئیسلام له‌سه‌ر كه‌لتوری كورد، به‌رگی یه‌كه‌م، له‌ بڵاوكراوه‌كانی پرۆژه‌ی تیشك(82).

-مه‌حمود ئاڤێستا كه‌مال(2012) پرۆسه‌ سایكۆلۆژییه‌كان له‌ زمانی كوردیدا، نامه‌ی دكتۆرا، زانكۆی سلێمانی، فاكه‌ڵتی زانسته‌ مرۆییه‌كان، سكوڵی زمان.

دووه‌م/ به‌زمانی عه‌ره‌بی:

-أبو الفتوح، خالد (2000) الحضاره‌، مجله‌ البیان، العدد 146، لندن، السنه‌ الرابعه‌عشره‌.

--القذافی، رمضان محمد و الدوبیبی عبدالسلام بشیر (2010) علم النفس الاجتماعی، المكتب الجامعی الحدیث ، لاسكندریه‌.

- خليل إبراهيم (2010) مدخل الى علم اللغة, دار المسيرة, عمان, الأردن.

-وطفة، علی اسعد (2013)في مفهوم الأخلاق، قراءة فلسفية المعاصرة، مجلة شؤون اجتماعية، مجلة فصلية محكمة، تصدر عن جمعية الاجتماعيين والجامعة الامريكية في الشارقة.

-البعلبكی، منیر (1976)، المورد(قاموس انگلیزی-عربی)دار العلم، بیرت.

-متیاس، میشیل حنا (2017) الصداقه‌ قیمه‌ اخلاقیه‌ مركزیه‌، عالم المعرفة: قاهره‌، مصر.

سێیه‌م/ به‌ زمانی ئینگلیزی:

-Abel, Donald C. (1989) Freud on Instinct and Morality. State University of New York

-AS horn by: Oxford Advanced Learners Dictionary of Current English Oxford University press, Fifth edition, 2000.

-Bergman, J.and Luckman, T, Eds (1999) Communicative Contraction von moral. Oppland, Wiesbaden; West- detacher Verlag.

-Blum, L.A., 1993. “Friendship as a Moral Phenomenon”, in Badhwar (1993).

-Cronin, Kieran 1994 Morality and the Family.

-Gillian, C. and Wiggins, G, (1987) The origins of morality in early Child hood relation Chicago, university Chicago ores.

-Haffman, C, and Hurst, N. (1990) Gender Sterotype Journal of personality and social psychology 58.

-Haidt, J (2007) The new Synthesis in Moral Psychology Science.3/6.

-Haidt, J. (2008). Morality, Perspectives on Psychological Science.

-Kenneth H. Wenker (1984) Foundations of Professional Morality.

-Killen, M. and Hart, D.: 1999: Morality in every day lif. Cambridge University Press.

-Kohlberg, L. (1984) The Psychology of Moral Development, San.

-Llamas, Carmen (2007)- Age- Sociolingustics

-Matsumoto, David, and Juang, Linda (2017) Culture and Psychology.

-Mary, Dougglas. "Morality and Culture." Ethics, 93, 1983, pp. 786-91.)

-Maccoby, E, E., and Martin, J, A. (1983) Socialization in the Context of the family: Parent-Child interaction, New York.

-Miller, J. G. and Bersoff, O.M,1992: Culture and Moral Judgment.

-Onliner, S.P. and Online, P.M. (1988) The alhuistic personcelity New York press.

-Padgett, Barry L. (2009) Professional Morality and Guilty. Cambridge Publishing.

Raymore (2016) Sociologic Gerontology. Mimi University Oxford Ohio.

-Schmid- Mast, M. (2004) men are hierarchical, Women are egalitarian Swisstournal of osychology 64.

-Shweder, R, A. Much, N. C. Mahapatra, M., and Park, L. (1997) Th Big three of Morality (Autonomy, Community, and Divinity. New York.

- Smith. P. and Schwartz, H, S. (1997) Values. Hand book of cross- Culture Psychology.

-Stace, Walter, T. (1973) The Concept of Morals the Macmillan Company.

-Tangney, J.P. Dearing, R.L. (2002) Gender differences in Morality.

-Websters Encyclopedic Unabridged Dictionary of the English Language: printed in the United States of America: 1989.

چواره‌م: وێبسایت.

- Www.bbc.com/arabic/vert-fut-46689167.amp