میتۆدی (په‌سنکردن) و (بەراوردکاریى) له‌ نووسراوه‌ مێژووییه‌کانی میرزا محه‌مه‌دئه‌مین مه‌نگوڕیدا (توێژینه‌وه‌یه‌کی شیکارییه‌)

المنهج (الوصفي) و (المقارن) فى کتابات میرزا محمدأمین منگورى التاریخیة (دراسة تحلیلیة)

المؤلفون

  • کامەران محەمەد قادر بەشى فەلسەفە، کۆلێژى زانستە مرۆڤایەتییەکان، زانکۆى سلێمانى، شارى سلێمانى، هەرێمى کوردستان، عێراق
  • مەرزییە حسین ئەحمەد بەشی مێژوو، کۆلێژی زانستە مرۆڤایەتییەکان، زانکۆی سلێمانی، سلێمانی، هەرێمی کوردستان، عێراق

DOI:

https://doi.org/10.32410/huj-10464

الكلمات المفتاحية:

مێژوو، مەنگوڕی، میتۆد، پەسنکردن، بەراوردکاریی، التاریخ، المنكوري، المنهج، الوصفي، المقارنة

الملخص

إن الدراسة هذه؛ تناولت منهج البحث التاريخي لدی ميرزا محمد أمين المنكوري عن جانبي الوصف و المقارنة، فأسلوب الوصف في كتابات ميرزا محمد أمين المنكوري التاريخية یعتمد بشكل رئيسي على النظر والملاحظات التي أبداهما حول الشخصيات والوقائع، والنزعات، فضلا عن المشاهد التي سجلها في ذكرياته، ومخيلته التاريخية.

أما الأسلوب المقارن الذي اعتمد عليه المنكوري في سرد التاريخ فلم يلجٲ ٳليه إلا كمخرج للابتعاد عن الرؤیة الضیقة في سرد تاريخ شعبه، ومجتمعه، فهو بأسلوبه المتبع قد استطاع بدوره بين فينة وٲخری أن يتناول تاريخ شعبه، ومجتمعه عن بعده الحضاري، ومن هذا المنطلق كان بمقدوره الاطلاع على مصادر التاريخ القديمة ولو بشكل موجز.

 

پوختە

ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌ باس له‌ میتۆدی توێژینه‌وه‌ی مێژوویی میرزا محه‌مه‌دئه‌مین مه‌نگوڕی ده‌کات و له‌نێو فره‌ میتۆدییه‌ به‌کارهاتووه‌که‌ی، ته‌نها په‌سنکردن (الوصف) و بەراوردکاریى (المقارنة) وه‌رگیراون و هه‌ڵوێسته‌یان له‌سه‌ر کراوه‌. په‌سنکردن بەلاى مەنگوڕییەوە سەرنجدان و تێبینیکردنى وردى دیاردەکان و ڕووداو و کەسایەتییەکانە، هەڵسەنگاندن و تۆمارکردنیانە لەڕێگەى ئەو وێنە و دیمەن و ئه‌ندێشه‌یەوە کە لە چرکەساتە مێژووییە واقعیيەکان یان ئەندێشەییەکان بەهۆشى ئەودا گوزەریان کردووە، لە شوێن و کاتێکى دیاریکراودا تۆمارکراون.

بەراوردکاریىش وەک ڕێگەیەکى خۆدەربازکردن لە کورتبینى و تێپەڕاندنى مێژوو و هاوتاکردنى کۆمەڵگاى کوردى لاى مەنگوڕى کارى پێکرا، ئەو لەو ڕێیەوە بە هاوتاکردنى دۆخە مێژووییە هاوشێوەکان لەکاتە مێژووییە جیاوازەکاندا لەسەر ئاستى تاک و کۆ، ئه‌ندازەى تێگەیشتن و شارستانیبوونى تاک و کۆمەڵگەى کوردى هێنایه‌ بەرباس، بەراوردەکانى لە کۆمەڵگاکەى خۆیدا ڕانه‌وه‌ستاوه‌، بەڵکو کۆى مێژووى مرۆڤی لەخۆگرتووه‌، لێرەوە قەبارەى کێشەکانى نیشانداوه‌ و بەئومێدى چارەسەر بە کاتە جیاوازەکانى مێژوودا ڕۆچووه‌.

 

 

المراجع

١. بۆکانى، سابير, (٢٠١٦), میتۆدى توێژینەوەى زانستى, چاپى یەکەم، چاپخانەى چوارچرا, سلێمانى.

٢. پامۆک، ئورهان, (٢٠١٦), ڕۆمانوسى سادە و ڕۆمانوسى بیرکەرەوە, و. به‌کر شوانى, چاپى یەکەم, چاپخانەى ئەندێشە, سلێمانى.

٣. کۆمەڵێک نووسەر, (2021), مێژووناسى و فەلسەفەى مێژوو, و. بێستون عه‌بدولکەریم, چاپى یەکەم, چاپخانەى تاران.

٤. محەمەد، كامەران, ٢٠١٢, فێرنان بڕۆدێل و گوتارى مێژووى, چاپخانەى بیناى, سلێمانى.

٥. مەنگوڕى، میرزا محه‌مه‌د ئەمین, (١٩٧١), فەیرۆزخانى پشت کۆ, چاپخانەى قضاء, نەجەف.

٦. مەنگوڕى، میرزا محه‌مه‌د ئەمین, (٢٠٠٩), بەسەرهاتى مەنگوڕى, چاپخانەى یاد.

٧. مەنگوڕى، ميرزا, (١٩٧٩), خەونى چوونەبەهەشتى مەنگوڕى, دەسنووسى بڵاونەکراوە پارێزراو لاى بنەماڵەى مەنگوڕى.

٨. مەنگوڕى، ميرزا, (٢٠٠٠), بەسەرهاتى سياسى كورد لە ١٩١٤ هەتاوەکو ١٩٥٨، به‌رگى يه‌كه‌م، چاپى یەکەم, سلێمانى.

٩. مەنگوڕى، ميرزا, (٢٠١٢), چیرۆک، بەسەرهات، گێڕانەوە, چاپخانەى کارۆ, سلێمانى.

١٠. مەنگوڕى، ميرزا, (٢٠٢١), گەشتى ئەستێرەى مەریخ, چاپى چوارەم, چاپخانەى کارۆ, سلێمانى.

١١. مەنگوڕى، میرزا, ٢٠٠١, بەسەرهاتى سياسى كورد لە ١٩١٤وە هەتا ١٩٥٨, بەرگى دووەم, چاپى یەکەم, چاپخانەى ڕاز, سلێمانى.

١٢. مەنگوڕى، میرزا, ٢٠٠٣, میرزا حقائیقى بەسەرهاتى شێخ محمود لەپەنا ئیستقلالى کوردا, چاپخانەى وەزارەتى ڕۆشنبیرى, سلێمانى.

١٣. مەنگوڕى، میرزا, بەسەرهاتى...١٩٥٨ـ١٩٨٥، ب٢، دەسنووسى بڵاونەکراوە, پارێزراو لاى بنەماڵەى مەنگوڕى.

ڕۆژنامەکان

١٤. سیوەیلى، ڕێبوار, ١٥/١١/٢٠١٢, شار لەگێڕانەوەى مەنگوڕیدا, ڕۆژنامەى کوردستانى نوێ, ژ(٥٩١٩).

کتێبە عەرەبییەکان

١٥. عليان، ربحى مصطفى, (٢٠٠٠), مناهج و أساليب البحث العلمى, طبع لأولى, دار صفاء, عمان.

١٦. مجموعة مؤلفين, (٢٠١٩), منهجية البحث العلمى وتقنياتة فى العلوم الاجتماعية, المركز الدمقراطى العربى للدراسات الاستراتيجية والسياسية والاقصادية, برلين.

١٧. الملاح، هاشم یحیا, ٢٠٠٧, المفصل فى فلسفة التاریخ, طبع الاولى, دار الکتب العلمیة, بیروت, لبنان.

سایتەکان

١٨. أزهار عبدالغنى, تعریف المنهج الوصفى، ١٣ / ١/ ٢٠٢١، بەروارى سەردانیکردن ٨/٤/٢٠٢٢..https://sotor.com/تعريف-المنهج-الوصفي/

١٩. بێناوى نوسەر, المنهج الوصفى ـ بحث کامل عن المنهج الوصفى، ٥/ سبتمبر/ ٢٠٢١، بەروارى سەردانیکردن ١٠٤/٢٠٢٢..https://www.merefa2000.com/2021/09/blog-post_79.html

منشور

2023-06-30

كيفية الاقتباس

قادر ک. م., & ئەحمەد م. ح. (2023). میتۆدی (په‌سنکردن) و (بەراوردکاریى) له‌ نووسراوه‌ مێژووییه‌کانی میرزا محه‌مه‌دئه‌مین مه‌نگوڕیدا (توێژینه‌وه‌یه‌کی شیکارییه‌): المنهج (الوصفي) و (المقارن) فى کتابات میرزا محمدأمین منگورى التاریخیة (دراسة تحلیلیة). مجلة جامعة حلبجة:: گۆڤاری زانکۆی هەڵەبجە, 8(2), 45-56. https://doi.org/10.32410/huj-10464

المؤلفات المشابهة

1-10 من 150

يمكنك أيضاً إبدأ بحثاً متقدماً عن المشابهات لهذا المؤلَّف.