كلتووری سیاسیی ههرێمی كوردستان فاكتهر و خهسڵهتهكان
الثقافه السیاسیة لاقلیم كوردستان العوامل و الخصائص
DOI:
https://doi.org/10.32410/huj-10460الكلمات المفتاحية:
کلتوری سیاسی، کلتوری سیاسی هەرێمی کوردستان، پێکهاتەی کۆمەڵایەتی، خێڵ، ئایین، الثقافة السیاسیة، الثقافة السیاسیة لاقلیم کوردستان، البنیة الاجتماعیة، القبلیة، الدینالملخص
الثقافة السياسية هي تصور الناس و منهجهم فيما يتعلق بالسياسة و النظام السياسي و هي فى الوقت نفسة عامل مهم فى تحديد نوع النظام السياسيو تلعب دورا مهما في الاستقرار اليمقراطية. حتي الآن, تم اعطاء اهمية اقل لدور الثقافة في السياسة و تحديد نوع النظام السياسي في كردستان. هذا البحث بعنوان الثقافة السياسية في كوردستان و عواملها و خصائصها و هو ايضا البحث الاول في هذا الموضوع. الغرض من البحث هو اظهار خصائص و عوامل الثقافة السياسية لاقليم كوردستان و التي تنعكس اخيرا في نظامها السياسي و السياسة. تم اجراء بحث تحليلي علي المناهج التاريخية و المكتبية.
پوختە
كولتووری سیاسی ئاراستهیهكی تیۆرییه بۆ خوێندنهوه و ڕوانگهی خهڵكه بهرامبهر سیاسهت و سیستهمی سیاسی كۆمهڵگا كه فاكتهرێكی گرنگه له دیاریكردنی جۆری سیستهمی سیاسی وڵات و ڕۆڵێكی سهرهكی ههیه له جێگیركردنی دیموكراسیدا. تا ئێستا له كوردستان كهمتر بایهخ به كاریگهریی كولتوور لهسهر سیاسهت و سیستهمی سیاسی دراوه. ئهم توێژینهوهیه به ناونیشانی "كولتووری سیاسیی ههرێمی كوردستان، خهسڵهت و فاكتهرهكانی" كه له ههمان كاتدا، یهكهم توێژینهوهشه لهم بوارهدا، سهرهتایهكه لهم پێوهندییهدا و تایبهته به لێكۆڵینهوهی كولتووری سیاسیی ههرێمی كوردستان. ئامانجی توێژینهوهكه دهرخستنی خهسڵهت و فاكتهرهكانی كولتووری سیاسیی ههرێمی كوردستانه كه له دواجاردا له سیاسهت و سیستهمی سیاسیی ههرێمدا ڕهنگیان داوهتهوه. توێژینهوهكه، توێژینهوهیهكی شیكارییه به پشت بهستن به میتۆدی مێژوویی و دكیۆمێنتاری.
المراجع
به زمانی كوردی
بایهزیدی، مهلامهحمود (2015) عادات و رسووماتنامهی اكرادیه (داب و نهریتی كورد)، وهرگێڕانی له رووسیهوه، پ.د. شوكریه ڕهسوڵ ئیبراهیم، چاپخانهی پهنجهره، چاپی دووهم، تاران
حهكیم، موراد (2011)، رهوشی بههاكان له عێراق له ژێر ڕۆشنایی تیۆری ڕۆناڵد ئینگڵهارت، نامهی دكتۆرا، بهشی كۆمهڵناسی زانكۆی سهلاحهدین، ههولێر
ڕهشید، سهڵاح (2017)، دیداری تهمهن، مام جهلال له لاوێتییهوه بۆ كۆشكی كۆماری، بهشی یهكهم، چاپخانهی كارۆ.
ڕهواندزی، ئیسماعیل ئیبراهیم، دهربارهی ئیسلامی سیاسی له كوردستان (2010)، http://www.pukmedia.com/peshhat/peshhat.htm.
ژیر، كامیل (2006)، كوردایهتی بیر و بزاڤه، چاپخانهی بابان، سلێمانی
سابیر، رهفیق (1998)، ئیمپراتۆریای لم، سوید له بڵاوكراوهكانی ڕابوون.
سندی، بهدرخان (2008)، كۆمهڵگای كوردهواری له دیدی ڕۆژھهڵاتناسیدا، وهرگێڕانی د. ئیسماعیل ئیبراهیم، دهزگای موكریانی، چاپخانهی خانی، دهۆك.
عهبدوڵڵا، نهجاتی (2008)، مهم و زین، چاپی یهكهم، دهزگاری ئاراس، ههولێر
غهفوور، عومهر عهلی (2012)، زستان و بههاری ئیسلامی سیاسی، چاپی یهكهم، دهزگای چاپ و ووڵاوكردنهوهی ئاراس، ههولێر
قانیع، مهریوان وریا (2018)، دهسهڵات و جیاوازی، چاپی سێههم، ناوهندی ئهندێشه، چاپخانهی تاران
قهرهداغی، عهتا (2000)، كۆمهڵگای كوردی و پهرهسهندنی ناسروشتی، بڵاوكردنهوهی لهلایهن نووسهر.
محهممهد، مهسعود (1973)، مرۆڤ و دهوروبهر، بڵاوكردنهوهی https://bradost.com
میران، رهشاد (2010)، چهند بابهتێكی ئیتنۆ ـ كۆمهڵایهتی، بهرگی یهكهم، دهزگاری موكریانی، چاپخانهی خانی، دهۆك
نهبهز، جهمال (2001)، هێندێك له كێشه بنهڕهتییهكانی قوتابخانهی كوردیی سۆسیالیزم، بڵاوكراوهی ڕۆژنامهی میدیا" ژمارهی (20)، چاپی دووههم، ههولێر.
ئهبوتارا (2020)، بهشێك له مێژووی حیزبی شیوعی، بهرنامهی ڕووداو و مێژوو، كهناڵی nrt,. https://nrttv.com
ئیڕوانی، موسلیح (2002)، ئایین و ناسیۆنالیزم، ڕۆڵ و كاریگهری و پهیوهندی نێوانیان له دوای ڕاپهڕینی 1991 له ههرێمی كوردستان، لێكۆڵینهوهیهكی تیۆری ـ مهیدانییه له سۆسیۆلۆژیای ئایین، نامهی ماستهر، زانكۆی سهلاحهدین، ههولێر
لیستی سهرچاوهكان به ئینگلیزی
Almond,G.A and Verba, S,(1989),Civic Culture: Attitudes and Democracy in Five Nations, Princeton University Press.
Inglehart, R &Welzel, C (2003), Political Culture and Democracy: Analyzing Cross – Level Linkages, Comparative Politics,.36(1). DOI: https://doi.org/10.2307/4150160
Inglehart, R (1977), the Silent Revolution, Changing Values and Political Styles among Western Publics, by Princeton University Press.
Khedir, Hiwa Haji (2020), Social Capital, Civic Engagement and Democratization in Kurdistan, Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-42144-1
Mofidi, Sabah (2019), Religion and Political Culture in Eastern Kurdistan , Soran University, Center for Middle Eastern Research, Journal of Middle Eastern Research 2.
Wilterdink, N. and Form, . William (2022, August 16). social structure. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/topic/social-structure
لیستی سهرچاوهكان به زمانی فارسی
ازغندی، علیرضا (1385)، درآمدی بر جامعه شناسی ایران، تهران، نشر قومس.
بال، آلن.ر و پیترز، ب. گای (1384)، سیاست و حكومت جدید، ترجمه عبدالرحمن عالم، تهران، نشر قومس
بدليسى، شرفخان (1377), شرفنامه تاريخ مفصل كردستان به اهتمام ولاديمير ولييامينوف زرنوف، انتشارات اساطیر، چاپ اول. تهران
پای، لوسین (1370)، فرهنگ سیاسی و توسعه سیاسی، ترجمه مجید محمدی، نامه فرهنگ، شماره 5 و 6.
تنسی، استفان دی (1379)، مبانی علم سیاست، ترجمه علیرچا ملك محمدی، تهران، نشر دادگستر
رفیع، حسین، فرهنگ سیاسی (1397)، یك بررسی مفهومی و نظری، فصلنامه سیاست، سال پنجم، شماره هفدهم.
زكریا (هێرش)، قادری (2017)، عقل سیاسی ایرانی و هویتخواهی كردها، چاپ سوم، انتشار از سوی نویسنده.
سریع القلم، محمود (1377)، مبانی فرهنگ عشیرهای ایران، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 135 و 136.
قیصری، نورالله (1388)، نخبگان و تحول فرهنگ سیاسی در ایران دوره قاجاریه، تهران مركز اسناد انقلاب اسلامی.
گیدنز، آنتونی (1388)، جامعهشناسی با همكاری كارن بردسال با تجدید نظر كامل و روزآمدشده، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، نشر نی.
التنزيلات
منشور
إصدار
القسم
الرخصة
الحقوق الفكرية (c) 2023 Rashad Miran, Kurdistan Mohammed Mahmood
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nc-nd/4.0/88x31.png)
هذا العمل مرخص بموجب Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
يوافق المؤلفون الذين ينشرون في هذه المجلة على المصطلحات التالية:
١. يحتفظ المؤلفون بحقوق الطبع والنشر ومنح حق المجلة في النشر الأول مع العمل المرخص له في نفس الوقت بموجب ترخيص المشاع الإبداعي [سيسي بي-نك-ند 4.0] الذي يسمح للآخرين بمشاركة العمل مع الإقرار بحقوق التأليف والنشر الأولي في هذه المجلة.
٢. يمكن للمؤلفين الدخول في ترتيبات تعاقدية إضافية منفصلة للتوزيع غير الحصري للنسخة المنشورة من المجلة من العمل (على سبيل المثال، نشرها في مستودع مؤسسي أو نشرها في كتاب) مع الإقرار بنسخة أولية نشر في هذه المجلة.
٣. يسمح للمؤلفين وتشجيعهم على نشر عملهم عبر الإنترنت (على سبيل المثال، في المستودعات المؤسسية أو على موقعهم على الويب) قبل وأثناء عملية التقديم، حيث يمكن أن يؤدي إلى التبادلات الإنتاجية، فضلا عن الاستشهاد المبكر والأكبر للعمل المنشورة ( انظر تأثير النفاذ المفتوح).