بكه‌رنادیار له‌ زمانی كوردییدا، دروسته‌ و دیارده‌ (لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی به‌راوردییه‌)‌

المؤلفون

  • مستەفا ڕەزا مستەفا بەشی زمانى کوردی، کۆلێژى پەروەردە و زمان، زانکۆى چەرموو، چەمچەماڵ، هەرێمی کوردستان ، عێراق
  • ئاریان صدیق عەزیز بەشی زمانی کوردی، کۆلێژی پەروەردەی شارەزوور، زانکۆی هەڵەبجە، هەڵەبجە، هەرێمی کوردستان، عێراق

DOI:

https://doi.org/10.32410/huj-10387

الكلمات المفتاحية:

بکەرنادیار، یالێکتۆلۆژیی، مۆرفۆلۆژیی، سینتاکس، مۆرفۆسینتاکس

الملخص

البحث في اللسانيات بالتحديد في مجال علم اللغة التطبيقي واللهجات، يحتاج إلى التأمل والخبرة في المجالات الأخرى مثل (علم الصوت وعلم الصرف وعلم النحو والقواعد وعلم الدلالة)، فإذا أردنا أن نبحث في اللغة واللهجات وخصائصهما لابد من معاملة دقيقة مع جميع مكوناتهما، لذا في هذا البحث لاكتشاف وبيان معلومات لهجات كرمانج المتوسط وكرمانج العليا ولهجة الهورامية، تم عرض جميع معلومات اللهجات الثلاثة في كلا المكونين الصرفي والنحوي ومن ثم مورفوسينتتاكس، ومن بعد ذلك تم بيان النقاط المشتركة والمختلفة  من خلال تحاليل الأمثلة وتم نقاشهما و بينت النقاط المشتركة والمختلفة في مجال صرفي وقواعد لهجات اللغة الكوردية.

 

پوختە

لێكۆڵینەوە لە زمانناسیی و بە دیاریكراویی بواری زانستی زمانی كارەكیی و دیالێكتۆلۆژیی، پێویستی بە وردبوونەوە و شارەزایی هەیە لەبوارەكانی تریشدا، وەك فۆنەیتیك و فۆنۆلۆژیی، مۆرفۆلۆژیی، سینتاكس، سێمانتیك و پراگماتیك. ئەگەر بمانەوێت لە زار و شێوەزار و تایبەتمەندییەكانیان بكۆڵینەوە، دەبێت بەوردیی مامەڵە لەگەڵ هەموو پێكهاتەكانی زماندا بكرێت، بۆیە لەم توێژینەوەیەدا بۆ دۆزینەوە و خستنەڕووی زانیاریی شێوەزارەکانى کرمانجیی ناوەڕاست، کرمانجیی ژووروو، شێوەزارى هەورامیی، داتاکانى هەرسێ زار و شێوەزارەکان لە لەهەردوو پێکهاتەى مۆرفۆلۆژیی و سینتاکسدا و دواتر مۆرفۆسینتاکسدا خراونەتەڕوو، دواتر لە ڕێی شیکردنەوەى نموونەکانەوە خاڵە هاوبەش و جیاوازەکان ڕونکراونەتەوە و گفتوگۆیان لەسەر کراوە، کە خاڵی هاوبەش و جیاوازیی لە مۆرفۆلۆژیی و سینتاکسی زار و شێوەزارەکانی زمانى کوردیدا خراوەتەڕوو.

المراجع

ا- کتێب:

١- ئەمین، وریا عومەر: (٢٠٠٩)، ئاسۆیەکى ترى زمانەوانى، چاپى دووەم، دەزگاى ئاراس – هەولێر.

٢- بەرزنجى، فەرەیدون عەبدول: (٢٠٠٨)، نادیارى، چاپخانەى ڕۆمان – سلێمانى.

- حاجى مارف، ئەوڕەحمان: (٢٠١٤)، ڕێزمانى کوردی بەرگى یەکەم وشەسازی –بەشی پێنجەم – کردار، چاپی دووەم، چاپخانەى ڕۆژهەڵات – هەولێر.

- خورشید، غازى عەلى: (٢٠١٣)، ڕێزمانا فەرمى، چاپی یەکەم، دەزگاى چاپ و پەخشى سەردەم – سلێمانى.

- کوردۆییڤ، ک.ک.: (١٩٨٢)، ڕێزمانى کوردی بە دیالێکتى کرمانجی و سۆرانى، و:کوردستان موکریانى، چاپخانەى الادیب – بەغدا.

- کورد، ڕەشیدێ: (٢٠٠٨)، رێزمانا زمانێ کورمانجی، ئیسماعیل تاها شین (ژ ئەڵفبیێ لاتینی گوهاستییە عەرەبی)، چاپا ئێکێ، چاپخانا خانى – دهۆک.

- گوهەرزى، محەمەد تاهیر: (١٩٩٩)، ڕێزمانا کوردى زارێ کرمانجی، چاپا ئێکێ، چاپخانا خەبات – دهۆک.

- مەحویی، محەمەدى: (٢٠٢٠) بارى بکەرنادیار، چاپی یەکهەم، چاپخانەى کارۆ – سلێمانى.

- نەبەز، جەمال: (١٩٧٦)، زمانى یەکگرتووى کوردى، بامبێرگ – ئەڵمانیا.

ب- نامەى زانکۆیی بڵاونەکراوە:

١٠- عەزیز، ئاریان سدیق: (٢٠٢٠)، ناوى کرداریی، کردارى شکاوە و کردار ئاڵۆز، نامەى دکتۆرا، کۆلێژی زمان، زانکۆی سلێمانیی.

١١_ عەبدوڵا، مهاباد كامیل: (2010)، چەند كردەیەكی سینتاكسی لە شێوەزاری هەورامی دا، نامەى دکتۆرا، كۆلێژی زمان ، زانكۆی سلێمانی.

_ قادر، ئەبوبەکر عومەر: (٢٠٠٣)، بەراوردێکى مۆرفۆسینتاکسی لە زمانى کوردی و فارسی دا، نامەى دکتۆرا، کۆلێژى زمان – زانکۆى سلێمانى.

منشور

2021-09-30

كيفية الاقتباس

مستەفا م. ڕ. ., & عەزیز ئ. ص. (2021). بكه‌رنادیار له‌ زمانی كوردییدا، دروسته‌ و دیارده‌ (لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی به‌راوردییه‌)‌. مجلة جامعة حلبجة:: گۆڤاری زانکۆی هەڵەبجە, 6(3), 18-30. https://doi.org/10.32410/huj-10387

المؤلفات المشابهة

يمكنك أيضاً إبدأ بحثاً متقدماً عن المشابهات لهذا المؤلَّف.