ڕۆڵى دەستنووسە کوردییەکان لە سەرهەڵدانى کوردناسى لە رووسیاى سەدەى نۆزدەیەم

یەکەم. دەستنووس:

١.بایەزیدى. مەلا مەحموودى.(١٨٥٦). رسالە تحفە الخلان فى زمانێ کردان،

دووەم. کتێب :

أ.بە زمانى کوردى كوردى:

Adak.A.( 2017).di edebiyata kurdî ya klasîk de mesnewiyên Leyla û Mecnûnê, Wêje û Rexne, 3.

Dr. MUSTAFA ÖZTURK(2014) .KOLEKSİYONA ALEKSANDRE JABA YA DESTNİVÎSÊN KURDÎ, Vekolîn û Saloxdan, Weşanxaneya Lîs, Amed.

٥.ئۆگۆست. ژابا .(٢٠٠١).فەرهەنگى کوردى – فەڕەنسى، وەرگێڕانى لە فەڕەنسییەوە. د.نەجاتى عەبدوڵا، هەولێر.

٦.بایەزیدى. مەلا مەحموودى.(٢٠١٥). عادات و رسووماتنامەى اکرادییە (داب و نەریتى کورد)، پێشەکى و وەرگێڕانى بۆ ڕووسى. م.ب. ڕۆدینکۆ، وەرگێڕانى لە ڕووسییەوە.پ.د. شوکریە ڕەسوڵ، چاپى دووەم، ناوەندى مێژوویی جەمیل ڕۆژبەیانى، سلێمانى.

٧.پیرباڵ. د.فەرهاد.(٢٠٠٠).مەلا مەحموودى بایەزیدى ( ١٧٩٩ – ١٨٦٠) یەکەمین چیرۆکنوس و پەخشاننوسى کورد ، هەولێر.

٨.پیرباڵ. د.فەرهاد.(٢٠٠٢).مێژووى وەرگێڕان لە ئەدەبیاتى کوردیدا لە کۆنەوە تا ١٩٣٢، چاپخانەى وەزارەتى پەروەردە، هەولێر.

٩.پیرباڵ. د.فەرهاد.(٢٠٠٩).کورد لە دیدیى خۆرهەڵاتناسیدا، چاپى سێیەم، چاپخانەى شڤان، ئەندێشە بۆ چاپ و بڵاوکردنەوە، سلێمانى.

١٠.خەزنەدار. د.مارف.(٢٠١٠). مێژووى ئەدەبى کوردى، بەرگى یەکەم، چاپى دووەم، چاپخانەى ئاراس، هەولێر.

١١.ڕۆدینکۆ. م.ب. (٢٠٢٠). وتارگەلى ئەدەبى سەدەکانى ناوەڕاست و پاشکۆیەک، ئامادەکردنى دەسنوس بۆ چاپ و پێداچونەوە و پێشەکى و سەرنج و پەراوێز و پێڕستى ڕێنیشاندەر ژ. س. موسائیلیان، وەرگێڕانى لە ڕووسییەوە و پاشەکى و سەرنج و تێبینى ئەنوەر قادر محمد، بڵاوکراوەى ناوەندى توێژینەوەى مێژوویی جەمیل ڕۆژبەیانى، سلێمانى.

١٢.فاسیلڤا.( ٢٠٠٨).پێشەکى چاپە ڕوسییەکەى شەرەفنامە وەرگیراوە لە کتێبى ( کۆمەڵێک کوردناسى ڕوسیا و یەکێتى سۆڤیەت: چەند وتارێکى کوردناسى، وەرگێڕانى لە ڕوسییەوە. ئەنوەر قادر محمد، چاپى یەکەم، بنکەى ژین، سلێمانى.

١٣.ڤاسیلێڤا. ێڤگێنیا. (٢٠٠٨).شەرەفخانى بەدلیسى ( سەردەم، ژیان، نەمرى)، وەرگێڕانى لە ڕووسییەوە د. ئارام عەلى، مەڵبەندى کوردۆلۆجى، سلێمانى.

١٤.کۆمەڵێک کوردناسى ڕووسیا و یەکێتى سۆڤیەت.(٢٠٠٨). چەند وتارێکى کوردناسى (١، ٢، ٣)، وەرگێڕانى لە ڕووسییەوە. ئەنوەر قادر محمد، چاپى یەکەم، بنکەى ژین، سلێمانى.

١٥.کۆمەڵێک کوردناسى ڕووسیا.(٢٠١٤). نیشتیمانى داستان – کەلتورى کوردى لە چاوى توێژەرانى ڕووس، بڵاوکراوەى گازپڕۆم نەفت.

ب.بە زمانى عەرەبى :

١٦.فاسيليفا. ى. ى.(٢٠١١). شرفخان بدليسى العصر و الحياه و الخلود، ترجمة د.عبدى حاجى، الطبعة الآولى، مؤسسة موكريانى للبحوث و النشر، اربيل.

ت.بە زمانى ڕووسى :

Байазиди.Мела Махмуд.(1986).Таварих-и кадим-и Курдистан(Древняя история Курдистана) , Настоящая книга издание факсимиле уникальной рукописи перевода на курдский язык (диалект курманджи) труда курдского историка Шараф-хана Битлси (Шараф-наме), Том I, ИЗДАНИЕ ТЕКСТА, ПРЕДИСЛОВИЕ, УКАЗАТЕЛИ и ОГЛАВЛЕНИЕ К.К.КУРДОЕВА ИЖ.С. МУСАЭЛян, Москва.

Бидлиси . Шараф-хан ибн Шамсаддин.(1967). Шараф-наме. Перевод, предисловие, примечания и приложения Е.И.Васильевой. Т. I. М.

Бидлиси . Шараф-хан ибн Шамсаддин.(1976).Шараф-наме. Перевод, предисловие,примечания и приложения Е.И.Васильевой. Т. II. М.

Васильева .Е.И.(1967).НЕИЗВЕСТНОЕ СОЧИНЕНИЕ ПО ИСТОРИИ КУРДИСТАНА, АКАД ЕМИЯ НАУК СССР, ИНСТИТУТ НАРОДОВ АЗИИ, ПИСЬМЕННЫЕ ПАМЯТНИКИ И ПРОБЛЕМЫ ИСТОРИИ КУЛЬТУРЫ НАРОДОВ ВОСТОКА.

Васильева. Е.И.(1989). книга по истогаи Курдистана которая остается ненайденной, И ПРОБЛЕМЫ ИСТОРИИ КУЛЬТУРЫ НАРОДОВ ВОСТОКА(доклады и сообщения по проблемам курдоведения), АКАДЕМИЯ НАУК СССР, ИНСТИТУТ ВОСТОКОВЕДЕНИЯ Ленинградское отделение, Часть Ш.

Мусаэлян. Ж.С.(1990)ИСТОРИЯ КОЛЛЕШЩ КУРДСКИХ РУКОПИСЕЙ ГПБ, ПИСЬМЕННЫЕ ПАМЯТНИКИ И ПРОБЛЕМЫ ИСТОРИИ КУЛЬТУРЫ НАРОДОВ ВОСТОКА, АКАДЕМИЯ НАУК СССРИНСТИТУТ ВОСТОКОВЕДЕНИЯ Ленинградское отделение, XXIII ГОДИЧНАЯ НАУЧНАЯ СЕССИЯ (доклады и сообщения) 1988Часть I, Москва.

Мусаэлян. Ж.С.(1991).А.Д.ЖАБА. И КУРДОВВДЕНИЕ, п и с ь м е н н ы е: п а м ш н и к и И ПРОБЛЕМЫ ИСТОРИИ КУЛЬТУРЫ НАРОДОВ ВОСТОКА, ХХ1У ГОДртНАЯ НАУЧ1АЯ СЕССИЯ ЛО ИВ АН СССР (доклады и сообщения по проблемам курдоведения) 1989 Часть Ш, Издательство "Наука", Москва.

РУДЕНКО.М. Б.(1961). ОПИСАНИЕ КУРДСКИХ РУКОПИСЕЙ ЛЕНИНГРАДСКИХ СОБРАНИ Й, АКАДЕМИЯ НАУК СССР, ИНСТИТУ Т НАРОДОВ АЗИИ, ИЗДАТЕЛЬСТВО ВОСТОЧ НОЙ ЛИТЕРАТУРЫ, МОСКВА.

ج.بەزمانى فەرەنسى:

BIDLIS .SCHEREF PRINCE DE.(1860).SCHEREF - NAMEH OU HISTOIRE DES KOURDES, PUBLIÉE POUR LA PREMIÈRE FOIS, TRADUITE ET ANNOTÉE PAR V.VLIAMINOF-ZERNOF, TOME I.TEXTE PERSAN-PREMIÈRE PARTIE, ST PÉT ERSBOURG.

BIDLIS .SCHEREF PRINCE DE.(1862).SCHEREF - NAMEH OU HISTOIRE DES KOURDES, PUBLIÉE POUR LA PREMIÈRE FOIS, TRADUITE ET ANNOTÉE PAR V.VLIAMINOF-ZERNOF, TOME I I.TEXTE PERSAN-PREMIÈRE PARTIE, ST PÉT ERSBOURG.

Chèref-ou'ddine. Sharaf Prince de Bidlîs.(1868) .dans l'Italèt d'Ärzerodme. Traduits du Persan et commentés : Chèref-Nameh ou fastes de la nation kourde, par François Bernard Charmoy, Tome I, première partie ,St.-Pétersbourg.

Chèref-ou'ddine. Sharaf Prince de Bidlîs.(1870) .dans l'Italèt d'Ärzerodme. Traduits du Persan et commen tés : Chèref-Nameh ou fastes de la nation kourde, par François Bernard Charmoy, Tome I, seconde partie,St.-Pétersbourg.

Chèref-ou'ddine. Sharaf Prince de Bidlîs.(1873) .dans l'Italèt d'Ärzerodme. Traduits du Persan et commentés : Chèref-Nameh ou fastes de la nation kourde, par François Bern ard Charmoy, Tome II, première partie.,St.-Pétersbourg.

Chèref-ou'ddine. Sharaf Prince de Bidlîs.(1875) . dans l'Italèt d'Ärzerodme. Traduits du Persan et commentés : Chèref-Nameh ou fastes de la nation kourde, par François Bernard Charmoy, Tome II, seconde partie,St.-Pétersbourg.

JABA .M.Alexandre and BAYAZIDI .MAHMUD. (1860). Recueil de Notices et Récits Kourdes, servant à la Connaissance de la Langue, de la Littérature et des Tribus du Kourdistan, reunis et traduits en français. Saint Petersburg, Imperial Academy of Sciences.

JABA. M. AUGUSTE.(1879). DICTIONNAIRE KURDE - FRANÇAIS, PAR PUBLDÉ PAR ORDRE DE I'ACADÉMIE DMPÉRIALE DES SCIENCES par M. FERDINAND JUSTI, Sr-PETERSBOURG.

ح.بەزمانى ئینگلیزى :

MALCOLM .COLONEL SIR JOHN.(1815).THE HISTORY OF PERSIA,FROM THE MOST EARLY PERIOD то THE PRESENT TIME: CONTAINING AN ACCOUNT OF THE Religion, Government, Usages, and Character OF THE INILABITANTS OF THAT KINGDOM, VOL. II, PRINTED FOR JOHN MURRAY, ALBEMARLE STREET, LONDON.

سێیەم. تێزى زانکۆیی:

Jahany. P.( 2016).Leyla û Mecnûna Sewadî (Metin, Lêkolîn, Şîrove). (Teza masterê). Zanîngeha Mardîn Artuklu, Mardîn.

چوارەم. گۆڤار :

أ.بە زمانى کوردى :

٣٤.ئەحمەد. هێمن عمر.(١٣٩٧).توێژینەوەیەکى شیکارییانەى دەستخەتى توخفەتولخوللان فى زمانێ کوردان بەرهەمى مەلا مەحوودى بایەزیدى، پژوهشنامە ادبیات کردى، دورە پنجم، شمارە ٦.

٣٥.ئەحمەد. هێمن عمر.(٢٠٢٠).لەیلا و مەجنوونى مەلا مەحموودى بایەزیدى ( دەق، لێکۆڵینەوە، بەراوردکردن)، Govara Folklor û Ziman Cild 1 ,Hejmar 1.

٣٦.بایەزیدى. مەلا مەحموودى.(٢٠١٢). گەوەرێ و گۆرانییەکانى – هەڵبژاردەیەک لە مێژووى نوێى کوردستان ( دەستنووسێکى تازە دۆزراوەى کۆمەڵە دەستنووسەکەى ژابا)، وەرگێڕانى لە فەرەنسییەوە و پەراوێزنوسینى. د.نەجاتى عەبدوڵا، گۆڤارى بنکەى ژین، ژمارە(٤)، سلێمانى.

٣٧.پیرباڵ. د.فەرهاد.(١٩٩٧).مەم و زینى مەلا مەحموودى بایەزیدى، گۆڤارى کاروانى ئەکادیمى، ژمارە (١)، بەرگى یەکەم.

٣٨.خەزنەدار. د.مارف.(١٩٧٣). تێکستى (مەم وزین) یا مەمى ئالانى فۆلکلۆرى لە کۆکراوەکانى مارتن هارتمان (دەسنوسى B2514 ى نامەخانەى ئامۆژگاى ڕۆژهەڵاتناسى ئەکادیمییەى زانستى سۆڤیەت – لینینگراد، گۆڤارى کۆلێجى ئەدەبیات، زانستگاى بەغداد، ژمارە (16)، بەغداد.

٣٩.خەزنەدار. د.مارف.(١٩٧٤). فەرهەنگۆکێکى کوردى(دەسنوسى ژمارە D448)ى نامەخانەى ئامۆژگاى ڕۆژهەڵاتناسى ئەکادیمییەى زانستى سۆڤیەت – لینینگراد، گۆڤارى کۆلێجى ئەدەبیات، زانستگاى بەغداد، ژمارە (١٧)، بەغداد.

٤٠.خەزنەدار. د.مارف.(٢٠١٤). تێکستا مەم و زینێ دەسنڤیسا هژمار نامەخانا شیرەتڤانى یا ڕۆژهەڵاتناسى ئەکادیمیا زانستى یا سۆڤێتى، کۆمکرن مارتن هارتمان، گۆڤارا دیرۆک، هژمار(٣)، دهۆک.

٤١.ڤاسیلیێڤا. ی.ئی.(٢٠١٦).پێشگوتنا مەلا مەحموودێ بایەزیدى یا کتێبا وى یا بەرزە، و. سەعید دێرەشى، گۆڤارا دیرۆک، هژمار(١١)، دهۆک.

٤٢.مستەفا.پ.ى.د. ئارام عەلى.(٢٠١٩). دەرکەوتنى زانستى کوردناسى لە ڕوسیا لە ناوەڕاستى سەدەى نۆزدەیەم،گۆڤارى زانکۆى سلێمانى بەشى (B) زانستە مرۆڤایەتییەکان، ژمارە(٥٩).

ب.بە زمانى فارسى :

٤٣.شریفى. شلیر ابراهیم.(١٣٩٧).فهرست توصیفى نسخەهاى خطى کردى در مجموعهاى سنت پترزبورگ، کشکول، شمارە(٩).

ب.بەزمانى ڕووسى:

Архив АН СССР, ф. 2, оп. 1, № 20, 1865, лл. 10-11

Калимуллина.Ф.Г.(2014). ИЗ ИСТОРИИ ИЗУЧЕНИЯ ИСТОЧНИКА О КУРДАХ ШАРАФ НАМЕ КОНЕЦ XVI, Институт Татарской энциклопедии АН РТ, Казань, Сборник статей участников Международной конференции "Тюрко-мусульманский мир: идентичность, наследие и перспективы изучения" (Казань, 27-28 мая .

КУРДОЕВ.K. K.(1972).Курдоведение, АЗИАТСКИЙ МУЗЕЙ ЛЕНИНГРАДСКОЕ ОТДЕЛЕНИЕ ИНСТИТУТА ВОСТОКОВЕДЕНИЯ АН СССР, МОСКВА.

Мусаэлян. Ж.С.(1995).Новая рукопись А.Д. Жабы как источник по изучению курдской культуры , Петербургское востоковедение. СПб. Вып. 7.

Мусаэлян. Ж.С.(2004).Мела Махмуд Баязиди и его первый перевод «Шараф-наме» Шараф-хана Бидлиси на курдский язык, РОССИЙСКАЯ АКАДЕМИЯ НАУК ОанктПетербургский филиал Института востоковедения, письпенные п л п ятн и ш ВОСТОКА, Выпускается под руководством Отделения историко-«ф>илологич0ских наук, 1, весна.

Мусаэлян. Ж.С.(2012). Курдская рукопись середины XIX в. из Архива Востоковедов ИВР РАН, РОССИЙСКАЯ АКАДЕМИЯ НАУК Институт восточных рукописей, письпенные п л п ятн и ш ВОСТОКА, 2(17),осень – зима .

РУДЕНКО.М. Б.(1957). Коллекция А.Д.Жаба (курдские рукописи),Восточный сборник. Труды Государственной Публичной библиотеки им. М.Е.Салтыкова-щедрина, П (У).

Юсупова.З.А. (2008). О двух коллекциях курдских рукописей, ПИСЬМЕННЫЕ ПАМЯТНИКИ ВОСТОКА, РОССИЙСКАЯ АКАДЕМИЯ НАУК Институт восточных рукописей,1(8).

ت.بەزمانى ئینگلیزى:

Alsancakli .Sacha.(2018).Historiography and language in 17th-century Ottoman Kurdistan: A study of two Turkish translations of the Sharafnāma, KurdishStudies, Volume: 6, No: 2. DOI: https://doi.org/10.33182/ks.v6i2.456

Leezenberg. Michiel.(2020).Between Islamic Learning and Philological Nationalism: Mullah Mahmûdê Bayazîdî’s Auto-ethnography of the Kurds, Die Welt des Islams, VOL 60. DOI: https://doi.org/10.1163/15700607-00600A09

ÖZMEN.Abdurrahim.(2018).Jaba,Bazidî,and the Ethnography of Kurds in the 18-19th Century, International Journal ofKurdish Studies, Vol.4/1.

Vasilyeva. E.I.(1999).THE FIRST PERSIAN, FRENCH AND RUSSIAN EDITONS OF THE SHARAFNAMA, RUSSIAN ACADEMY SCIENCES THE INSTITUTE OF ORIENTAL STUDIES,ST.PETERSBURG BRANCH, Manuscripta Orientalian, enternational Journal for oriental studies, Vol 5 No 1.

ج.بەزمانى فەڕەنسى:

Wо1коw. М.(1826).Notice sur l’ouvrage persan intitule Scheref Name accompagnee de quelques renseignements sur son auteur,— JA, t. 8.

پێنجەم. ڕۆژنامە:

٥٧.ڕۆژنامەى کوردستان. ١٣١٥ى کۆچى (١٨٩٨ز)، ژمارە ١٣.

شەشەم: سەرچاوەى ئەلیکترۆنى :

Soltani.Anwar.(1998).The Sharafnama of Bitlisi: manuscript copies, translations and appendixes, International Conference on the Sharafnama in Berlin, 1-3 May,http://kurdistanica.com/the-sharafnama-of-bitlisi-manuscript-copies-translations-and-appendixes/