كاریگەری جیاوازی بیروباوەڕ لەسەر ناشتنی مردوو لەسەردەمی دەوڵەتی ئەشكانی دا (٢٤٧ پ. ز. -٢٢٦ ز.)

تأثير المعتقدات المختلفة على الدفن في الفترة الدولة الفرثیة (247 ق. م. - 226م.)

المؤلفون

  • کوردستان ڕەحمان علی بەشی شوێنەوار، کۆلێژی زانستەمرۆڤایەتیەکان، زانکۆی سلێمانی، سلێمانی، عێراق
  • کۆزاد محمد احمد بەشی شوێنەوار، کۆلێژی زانستەمرۆڤایەتیەکان، زانکۆی سلێمانی، سلێمانی، عێراق

DOI:

https://doi.org/10.32410/huj-10503

الكلمات المفتاحية:

ئیمپراتۆریەتی ئەشکانی، بیروباوەڕی ئایینی، گۆڕ، شێوازی ناشتن، تابووت، الإمبراطورية الفرثية، المعتقدات الدينية، القبور، ممارسات الدفن، التوابیت

الملخص

يمكننا اعتبار فترة حكم الفرثيين بانه عصر متعدد الاديان , الكثير من الاديان كانت لهم تاثيرات خاصة على سكان المناطق التي كانت ترزخ تحت سيطرتهم،  في هذا البحث نحاول ان ان نسلط الضوء على تاثير الاديان على كيفية دفن الموتى ابان عصرحكم الفرثيين.  في بداية البحث سنتحدث بصورة عامة عن حكم والمنطقة الجغرافية و عوامل توسع نفوذ الفرثيين، وقد تم تقسيم البحث الى قسمين في القسم الاول، نتحدث عن الجانب الديني و اختلاف المعتقدات الدينية للفرثيين حول اسلوب دفن الموتى وطرح عدد من الشواهد التاريخية لذلك العصر وتوضيحها خلال الدراسة والبحث. وفي القسم الثاني،  سنقوم بعرض و توضيح  اسلوب دفن الموتى باختلاف طرق الدفن بحسب كل منطقة من مناطق حكم الفرثيين واستخدام الاساليب المختلفة من الحفر و دفن الأكواب و بناء التوابيت. وكيفية صنع التوابيت هي من ابرز سمات ذلك العصر، وهذه التوابيت كانت تستعمل لدف شخصيات من السلطات الحاكمة و عوائلهم . اما طريقة الحفر البسيط و دفن الأكواب فكانت من سمات الدفن للناس البسطاء وكل تلك الاساليب قد تمت عرضها في صور دلالة للتوضيح.

 

پوختە

سەردەمی ئەشکانییەکان بەسەردەمێکی فرە ئایینی دادەنرێت، زۆرێک لە ئایینەکان کاریگەرییان هەبووە بەسەر دانیشتوانی ناوچە جیاوازیەکانی ژێر دەسەڵاتیان، لەم توێژينەوەيەدا هەوڵ دەدەين تيشك بخەينە سەر کاریگەریی ئایینەکان لەسەر شێوازی ناشتن وە گرنگترينى ئەو جۆرە جياوازانەى مردوو ناشتن لە قەڵەمڕەوى ئەشكانييەكاندا، لە پێشەکی توێژینەوەکەدا بە گشتی باس لە دەسەڵات و شوینی جوگرافی و فراوانبوونی ئەشکانییەکان کراوە، ناوەڕۆکی توێژینەوەکەش بەسەر دوو باسدا دابەشکراوە، لە باسی یەکەمدا هەوڵ دراوە لایەنی ئایینی و جیاوازی بیرو باوەڕی ئەشکانییەکان لە ڕێگەی شێوازی ناشتنی مردووەکانیان و بەڵگەکانی تری ئەو سەردەمە ڕوون بکرێتەوە، لە باسی دووەمدا  شێوازی ناشتن لەو سەردەمەدا ڕوونکراوەتەوە لەگەڵ جۆرە جیاوازییەکانی شێوازی ناشت بە بەکارهێنانی چاڵی سادە و کووپە و دن و تابووتی شێوە جیاواز لە ناوچە جیاوازییەکانی ژێر دەسەڵاتیان، بەکار هێنانی جۆرە جیاوازەکانی تابووت یەکێک بووە لە نەریتە گرنگەکانی ئەو سەردەمە، کە زیاتر بۆ چینی دەسەڵات و خانەدانانی ناوچەکان بووە، بەڵام ڕێگای بەکار هێنانی چاڵ و کووپە زیاتر بۆ کەسانی ئاسایی بووە، وە سەرجەم شێوازەکان بە وێنە ڕوونکراونەتەوە.

المراجع

سەرچاوەی کوردی:

١.أحمد، کۆزاد محمد ( أ)، کورتە مێژوویەکی کوردستان لە چاخی بەردینی کۆنەوە تا کۆتایی ساسانییەکان، ئینسایکلۆپیدیای کوردستان. (له‌ژێرچاپدایه‌(.

٢. أحمد، کۆزاد محمد (ب)، کەرکووک و گەرمیان لە سەردەمانی ئەشکانی (پارتی) (دەوروبەری ١٣٥پ. ز. -٢٢٤ز.) و ساسانی (٢٢٦ز.- ٦٣٧ز.) دا، بڵاونەکراوە.

٣. أحمد، كۆزاد محمد، لە پەراوێزی ژ. ٢ لە: زەکی، محمد ئەمین، (٢٠٢١)، خولاصەیەکی کورد و کوردستان، لە مەبدەئی تاریخەوە تا ئەمڕۆ، پێداچوونەوە و پەراوێزنووسین: د. حوسامەدین نەقشبەندی و ئەوانی تر، ب.١، (لە بڵاوکراوەکانی بنکەی ژین)، تاران.

٤. تاج بەخش، أحمد، (٢٠١١)، مێژوویەكی كورتی شارستانیەت و فەرهەنگی ئێران لەپێش ئیسلامدا، و. وریا قانیع، چ.١، چاپ و پەخشی سەردەم، سلێمانی.

٥. سەرفراز، عەلی ئەکبر: فەيروزمەندى، بەهمەن، (٢٠١٣)، دێرینە ناسى و هونەر لەسەردەمی مێژوويیەكانى دەوڵەتی ماد و هەخامنيشى و ئەشكانى و ساسانی، و. وريا قانيع، چ.١، چاپخانەی شڤان، سلێمانی.

٦. صالح، محمد، ئەوانی تر، (٢٠١٣)، ڕاپۆرتی بەشی پشکنین لە بەڕێوەبەرایەتی شوێنەواری گەرمیان.

٧. غەفوری، ڕێزان قادر، (٢٠١٤)، "شاژن هێلینا ئەستێرەی درەوشاوەی مێژووی ئەربیلا و ئەدیابین"، سوبارتو، ژ. 8.

٨. کالێج، م. (٢٠١٠) ئەشکانییەکان (پارتەکان)، و. سەلاحەددین ئاشتی، سلێمانی، بنکەی ژین.

٩. کریستێنسین، ئارتوور، (٢٠٠٦)، ئێرانی سەردەمی ساسانییەكان، و. سەلاحەددین ئاشتی، چاپخانەی شڤان، بنكەی ژین، سلێمانی.

١٠. علی، محمد، ئەوانی تر، (٢٠١٣)، دۆسیەی بەڕێوەبەرایەتی شوێنەواری گەرمیان.

سەرچاوەی فارسی:

١١. چایچی امیر خیز، آحمد، (١٣٨٤)، گور خمرا های ایران، چ. ١، سمیرا، تهران.

١٢. کامبخش فرد، سیف اللە، (١٣٧٧)، "گور خمرەهای اشکانی"، مجلە باستان شناسی و تاریخ ، ژ. ١، مرکز نشر ١٢. دانشگهای ٨٩١، چ. ١، تهران.

١٣. گیرشمەن، ڕ. یانگ، ک. و [دیگران]. (١٣٨٥)، ايران باستان پيشا تاريخ عيلاميان، هخامنيشيان، سلوكيان، پارثيان، ساسانيان، تر. د. يعقوب اژند، سلسيلە تاريخ ايران، تهران.

١٤. مازیار،سپیده، (١٣٩٨)، "آفرین نامه" مقالەهای باستان شناسی در نکوداشت استاد مهدی رهبر، به کوشش: یوسف مرادی، چ.1، تهران.

١٥. محمدی فر، یعقوب، (١٣٩٧)، باستان شناسی و هنر اشکانی. چ.٦، سمت، تهران.

سەرچاوەی بیانی:

Bickerman, E. (1983). The Seleucid Period W: Ehsan Yarshater (red.): The Cambridge History of Iran. Volume 3 (1). The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods, Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CHOL9780521200929.003

Canepa, M. P. (2020), The Parthian and Sasanian Empires, in: The Oxford World History of Empire. vol. 2, The History of Empires, ed. C. A. Baily, P. Bang, W. Scheidel, Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780197532768.003.0010

Colpe, C. (2008), Development of Religious Thought, W: Ehsan Yarshater (red.): The Cambridge History of Iran, the Seleucid, Parthian and Sasanian Periods, vol. 3(2), Cambridge University Press, New York.

Curtis, J. E. (1979). Loftus' Parthian Cemetery at Warka in Akten des VII. Internationalen Kongresses für Iranische Kunst und Archäologie, München, 7.-10. sept. 1976. Archäologische Mitteilungen aus Iran Berlin.

Dąbrowa, E. (2007), The Parthian Kingship, History of the Ancient Near East/ Monographs– XI, ed., Giovanni, B., Lanfranchi, Robert Rollinger.

Daryaee, T., (2009), Sasanian Persia, the Rise and Fall of an Empire, Publishing, I.B.Tauris, London, New York. DOI: https://doi.org/10.5040/9780755694174

Duchesne-Guillemin, J. (2008), Zoroastrian Religion, W: Ehsan Yarshater (red.): The Cambridge History of Iran, the Seleucid, Parthian and Sasanian Periods, vol. 3(2)., Cambridge University Press, New York.

Debevoise, N. C., (1938), A Political History of Parthia, Chicago.

Ehrich, R. W. (1939), Appendix E the Later Cultures At Yorgan Tepe, Nuzi, Report On the Excavations at Yorgan Tepa Near Kirkuk, Iraq, Conducted By Harvard University in Conjunction with the American Schools of Oriental Research and the University Museum of Philadelphia 1927-1931, vol. 1, London, Cambridge Massachusetts Harvard University Press.

Farjamirad, M. (2014), Burial Customs During the Seleuco-Parthian Period of Iran; Greek or Local Culture ?, Cultural & Material Contacts in the Ancient Near East, ed., E. Foietta, C. Ferrandi, E. Quirico, F. Giusto, M. Mortarini, J. Bruno, L. Somma Apice, Torinto.

Furlani, G. (1934). Sarcofaghi partici di kakzu. Iraq, 1(1). DOI: https://doi.org/10.2307/4241559

Gregoratti, L. (2017), The Arsacid Empire, King of the Seven Climes, A History of the Ancient Iranian World (3000 BCE - 651 CE), vol, IV, ed. Touraj Daryaee, UCI Jordan Center for Persian Studies.

Kia, M. (2016). The Persian Empire: A Historical Encyclopedia [2 volumes]: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO.

Magub, A. (2018). Political and Religious Ideologies on Parthian Coins of the 2nd-1st Centuries BC (Doctoral dissertation, SOAS University of London).

Marciak, M., (2017), Sophene, Gordyene, and Adiabene, Three Regna Minora of Northern Mesopotamia between East and West, Leiden. DOI: https://doi.org/10.1163/9789004350724

Middleton, A., Simpson, S. J., & SIMPSON, A. (2008). The manufacture and decoration of Parthian glazed (slipper coffins) from Warka. The British Museum Technical Research Bulletin, 2.

Mohamadifar, Y., Azandaryani, E. H., Dailar, A., Hasanlou, S., & Babapiri, J. (2019). Parthian Burials in the Hamedan City, Western Iran. Iran, 59(1). DOI: https://doi.org/10.1080/05786967.2019.1679033

Mohammadifar, Y., Sarraf, M. R. (2006), A Glance At Burial Rites in Pithos of Arsacids Era Located in Western Region of Central Zagros (Marivan), J., Humanities, vol. (13) 3.

Olbrycht, M. J. (2017), Slipper Coffins and Funerary Practices in Parthia, Anabasis 8, Rzeszów University, Poland.

Overtoom, L. N. (2016), “The Power-Transition Crisis of the 240s BCE and the Creation of the Parthian State,” The International History Review, vol. 38. DOI: https://doi.org/10.1080/07075332.2016.1140669

Pourshariati, P., (2008), Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian–Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran, London. DOI: https://doi.org/10.5040/9780755695270

Rezaloo, R. (2012), Parthian Burials at Khaneghah Gilvan Cemetery in Ardabil Province, The International Journal of Humanities, 19(1).

Roustaei, K., Azadi, A. (2011), Discovery of A Parthian Tomb Chamber in Cheram, Kohgiluye, SW Iran, Iranica Antiqua, vol. XLVI.

Widengren,G. (2008), Sources of Parthian and Sasanian History, W: Ehsan Yarshater (red.): The Cambridge History of Iran, The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods , vol. 3(2),The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods, Cambridge University Press. New York.

سەرچاوەی ئەلیکترۆنی:

Boyce, M. (2016), Arsacids iv Arsacid Religion, Encyclopaedia Iranica, http://www.iranicaonline.org/articles/arsacids-iv, (Accessed: 2672022, 6:30 PM.).

Ilan, T. Helene, Queen of Adiabene, Shalvi/Hyman Encyclopedia of Jewish Women, Helene, Queen of Adiabene | Jewish Women's Archive (jwa.org), (Accessed: 6112022, 10:00 PM.).

منشور

2023-12-30

كيفية الاقتباس

علی ک. ڕ., & احمد ک. م. (2023). كاریگەری جیاوازی بیروباوەڕ لەسەر ناشتنی مردوو لەسەردەمی دەوڵەتی ئەشكانی دا (٢٤٧ پ. ز. -٢٢٦ ز.) : تأثير المعتقدات المختلفة على الدفن في الفترة الدولة الفرثیة (247 ق. م. - 226م.). مجلة جامعة حلبجة:: گۆڤاری زانکۆی هەڵەبجە, 8(4), 217-231. https://doi.org/10.32410/huj-10503

المؤلفات المشابهة

1-10 من 102

يمكنك أيضاً إبدأ بحثاً متقدماً عن المشابهات لهذا المؤلَّف.