خوێندنەوەیەك بۆ تێكستی( گۆرانی)ی (له‌تیف هه‌ڵمه‌ت)بەپێی میتۆدی ڕەخنەی بونیادگه‌ری

قراءة قصيدة(گۆرانی)ل(لطيف هەڵمەت) وفق منهج النقد البنیوی

المؤلفون

  • ڕێباز محمد أمین بەشى کوردى، كۆلێژی پەروەردە، زانكۆی ڕاپەڕین، قەڵادزێ، هەرێمی کوردستان، عێراق
  • هاوكار قادر ڕسوڵ بەشى کوردى، كۆلێژی پەروەردەی بنه‌ڕە‌ت، زانكۆی ڕاپەڕین، ڕانیە ، هەرێمی کوردستان، عێراق
  • كوێستان عەلی حمەكریم سەرۆکایەتی زانکۆی هەڵەبجە، هەڵەبجە، هەرێمی کوردستان، عێراق

DOI:

https://doi.org/10.32410/huj-10534

الكلمات المفتاحية:

منهج، المنهج البنیوی، النقد، التشابه، المعارضة، لطيف هەلمەت، میتۆد، میتۆدی بونیادگه‌ری، ڕەخنه‌، هاوشێوه‌یی، دژیه‌كی، له‌تیف هه‌ڵمه‌ت

الملخص

البنيويةهي نهج مفاهيمي ومنهجي لوصف وتحليل النصوص الأدبية. يرى هذا النهج النص ككيان منفصل يجب التعامل معه بشكل مستقل. ومن ثلاثية الأدب (المؤلف ، النص ، القارئ) يركز على النص. قدم فرديناند دي سوسور، عالم لغوي وسيميائي وفيلسوف سويسري، نظرية البنيوية المعروفة أيضًا بالبنيوية. يركز هذا النهج على النص الأدبي ، والنص هو مركز التحليل. إنه يتجاهل حياة المؤلف وبيئته ، أي في تحليل هيكل النص الأدبي، فإن البنيوية هي نظرية عامة للثقافة والمنهجية التي تشير إلى أن عناصر الثقافة البشرية يجب أن تُفهم من خلال طريقة علاقتها بنظام أوسع. هذا يجعله مختلفًا عن مناهج مثل التحليل النفسي والنهج التاريخي والسيرة الذاتية الذي يركز على علم النفس ، وسيرة الكاتب ، والبيئة ، والبيئة الاجتماعية ، والبنيوية تهتم فقط بالنص وتستخدم العناصر النصية لفهم المعنى. من منظور البنيوية تحاول هذه الورقة تحليل قصيدة (لەتیف هەڵمەت) (گوراني). الثنائية هي مفهوم البنيوية ، وتخلص هذه الورقة إلى أن قصيدة (لەتیف هەڵمەت) مبنية على الثنائية. الهدف من هذا البحث هو زيادة توضيح الطريقة التي يتم بها تطبيق منهج البنيوية على الشعر من أجل زيادة توضيح سلطة هذه الطريقة على تحليل النصوص الشعرية.

 

پوخته

بونیادگه‌ری له‌بواری ئه‌ده‌بدا یه‌كێكه‌ له‌و میتۆده‌ ڕە‌خنه‌ییانه‌ی كه‌ بۆ شیكاری ده‌قی ئه‌ده‌بی كه‌ڵكی لێوه‌رده‌گیرێت و ده‌قی ئه‌ده‌بی پێ شیده‌كرێته‌وه‌، ئەو میتۆدە وایدەبینێ كە ده‌ق خاوه‌نی قەوارەیەكی داخراوو سه‌ربه‌خۆیە‌ و پێویسته‌ به‌شێوه‌ی سه‌ربه‌خۆیی مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵدا بكرێت. له‌ سێگۆشه‌ی ئه‌ده‌بیاتدا( نوسه‌ر، ده‌ق، خوێنه‌ر) گرنگی به‌ ده‌ق ده‌دات، لەژێر كاریگەری بۆچوونە زمانەوانیییەكانی(فردیناند دی سوسێر)دا سەریهەڵداوە، واته‌ ده‌ق ده‌كات به‌ چه‌ق(‌سه‌نته‌ر) بۆ خوێندنەوەو لێكۆڵینه‌وه‌، ژیان و ژینگەی نوسەر پشتگوێ ده‌خات، واتە لە شیكردنەوەی بونیاگەریانەی دەقی ئەدەبیدا، ڕەهەندە دەرەكیەكان نادیدە دەگیرێن، ئه‌مه‌ش به‌پێچه‌وانه‌ی ئەو میتۆدانەیە كە  میتۆدی ده‌رونشیكاری و كۆمه‌ڵایه‌تی و مێژووییه‌ كه‌ گرنگی به‌ ژیاننامه‌ی نوسه‌ر و ژینگه‌ و هه‌لومه‌رجی كۆمه‌ڵایه‌تی ده‌ده‌ن، میتۆدی‌ بونیادگه‌ری ته‌نها گرنگی به‌ ده‌ق ده‌دات و لەڕێگەی دەلالەتە زمانییەكانەوە بەشوێن مانادا دەگەڕێ. لەوڕوەوە هەوڵمانداوە بەپێی بنەماكانی بونیادگەری ئەو تێكستەی (گۆرانی) لەتیف هەڵمەت بخوێنینەوە، هەروەك دیارە دوالیزم یه‌كێكه‌ له‌ بنه‌ماكانی كاركردنی بونیادگه‌ره‌كان، لە كۆتاییدا گەیشتوینەتە ئەو ئەنجامەی كە ئه‌م ده‌قه‌ی له‌تیف هه‌ڵمه‌ت لەڕووی پێكهاتەی گشتییەوە له‌سه‌ر بنه‌مای دوالیزمی (زانین و نه‌زانین) دامه‌زراوه‌. ئامانج لەو ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌ سەرەڕای بەرچاوڕوونی زیاتر ده‌رباره‌ی چۆنییەتی كاركردنی ڕێبازی بونیادگه‌ری،  پراكتیكزه‌ كردنییەتی به‌سه‌ر ده‌قی شیعریدا له‌پێناو زیاتر ڕوونكردنه‌وه‌ی دەستەڵاتی ئەو ڕێبازە بەسەر لە خوێندنەوەی تێكستی شیعریدا.

 

المراجع

كتێب:

- پیته‌ر هالبێرگ و دانه‌رانی تر(2010)، تیۆری ئه‌ده‌بی و شێوازناسی، و/ ئه‌نوه‌ر قادر محمد، مه‌ڵبه‌ندی كوردۆلۆجی، سلێمانی،.

- تێرى ئیگڵتن(2016)، تیۆرى ئەدەبى, و. عەتا قەرەداغى, چاپخانەى تاران.

- دیوانی له‌تیف هه‌ڵمه‌ت، پری ئه‌و كچه‌ ڕە‌شماڵی گه‌رمیان و كوێستانمه‌(1977)، چاپخانه‌ی تاران، چاپی یه‌كه‌م، 2014.

- حسین، علی تاهیر(2008)، ره‌خنه‌ی بونیادگه‌ریی له‌ تیۆره‌وه‌ بۆ پراكتیزه‌كردن، ده‌زگای چاپ و په‌خشی سه‌رده‌م، چاپی یه‌كه‌م، سلێمانی.

- مه‌نتك، حه‌مه‌( 2018)، میتۆده‌كانی ڕە‌خنه‌ی ئه‌ده‌بی، نوسینگه‌ی ته‌فسیر بۆ چاپ و بڵاوكردنه‌وه‌، هه‌ولێر.

- ئه‌سوه‌د، نه‌وزاد ئه‌حمد(2015) ، فه‌رهه‌نگی زاراوه‌كانی ئه‌ده‌ب و زانسته‌ مرۆڤایه‌تییه‌كان، چاپی یه‌كه‌م ، چاپخانه‌ی تاران.

- حسێن، هیمداد(2010) ، ده‌روازه‌یه‌ك بۆ ڕە‌خنه‌ی ئه‌ده‌بی نوێی كوردی، چاپخانه‌ی باز، چاپی دووه‌م، هه‌ولێر.

- بێرتێنز، هانز(٢٠١٥)، بنەماکانى تیۆرى ئەدەبى،و: عبدالخالق یعقوبى، چاپخانەى سەردەم، سلێمانى.

گۆڤار:

- عومه‌ر، نه‌وزاد ئه‌نوه‌ر( 2015)، میتۆدی بونیادگه‌ری و تێڕوانینێكی پراگماتیكی(مۆبایله‌ سیعر) به‌نمونه‌، ژماره‌ 37 تشرینی یه‌كه‌م، گۆڤاری زانكۆی كۆیه‌.

- مسته‌فا، ئه‌حمه‌د، و صافیه احمد(2016)، شیكردنه‌وه‌ی دژیه‌ك له‌ شیعره‌كانی(نالی)دا، ژماره‌ 38 تشرینی یه‌كه‌م، گۆڤاری زانكۆی كۆیه‌.

- حسێن، ناهید( 2021)، نیشتمانی زەوتکراو لە شیعرى (کۆترى خاسە و ڕەحیماوا)ى (کەژاڵ ئەحمەد) دا توێژینەوەیەکی بونیادگەرانەیە،ژمارە(4)، لاپەڕە(383- 401) گۆڤاری زانكۆی تكریت.

كتێب به‌ زمانی عه‌ره‌بی:

-باعیسی، عبدالقادر علی( 2004)، فی مناهج القراءة النقدیة الحدیثة، مركز عبادی للدراسات والنشر، صنعاء.

- فضل، صلاح(1998)، نظريه‌ البنائیه‌ فی النقد الادبی، دار الشروق، القاهرة.

كتێب به‌ فارسی:

- ریما مکاریک(۱۳۸۴)، دانش‌نامه نظریه‌های ادبی معاصر، ویراستار و ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، انتشارات آگه، تهران.

- پیشگاهی فرد و قره بیگی، زهرا، مصیب(1392)، جغرافیای پساساختارگرا. نشر زیتون سبز. تهران.

- سیما داد(1373). فرهنگ اصطلاحات ادبی. انتشارات مروارید. تهران.

- رنه ولک – اوستن وارن(1382). نظریه ادبیات. ترجمه ضیاء موحد- پرویز مهاجر. چاپ سوم. انتشارات نیلوفر.. تهران.

منشور

2024-06-30

كيفية الاقتباس

أمین ڕ. م. ., ڕسوڵ ه. ق. ., & حمەكریم ك. ع. (2024). خوێندنەوەیەك بۆ تێكستی( گۆرانی)ی (له‌تیف هه‌ڵمه‌ت)بەپێی میتۆدی ڕەخنەی بونیادگه‌ری: قراءة قصيدة(گۆرانی)ل(لطيف هەڵمەت) وفق منهج النقد البنیوی. مجلة جامعة حلبجة:: گۆڤاری زانکۆی هەڵەبجە, 9(2), 60-70. https://doi.org/10.32410/huj-10534

المؤلفات المشابهة

1-10 من 251

يمكنك أيضاً إبدأ بحثاً متقدماً عن المشابهات لهذا المؤلَّف.