هەڵسەنگاندنی ژینگەیی بۆ پیسبوون بە كانزا قورسەكان لە كێڵگەكانی مینەكان لە قەزای پێنجوێن

التقییم البیئي للتلوث بالمعادن الثقیلة في لحقول الألغام في القضاء بنجوین

المؤلفون

  • دیلمان كامل كریم بەشی جوگرافیا، کۆلێجی زانستە مرۆڤایەتییەکان، زانکۆى سلێمانی، هەرێمی کوردستان، عێراق
  • ڕۆژان فریدون عبدالرحمن بەشی جوگرافیا، کۆلێجی زانستە مرۆڤایەتییەکان، زانکۆى سلێمانی، هەرێمی کوردستان، عێراق

DOI:

https://doi.org/10.32410/huj-10474

الكلمات المفتاحية:

معادن الثقیلة، حقول الألغام، مخلفات الحرب، کانزا قورسەکان، کێڵگە مینییەکان، پاشماوە جەنگییەكان

الملخص

أن وجود حقول الألغام أحد الأسباب الرئیسیة والكبیرة في تراجع عملیة القفزة الأجتماعیة والأقتصادیة والبیئیة في أي أقلیم ودولة محددة، ولهذا السبب ولأهمیة دراسة هذا الموضوع والتأثیرات السلبیة لوجود حقول الألغام في منطقة الدراسة (قضاء بنجوین) حدود كثیرة جدا بین اقلیم كردستان العراق وایران وكونها أحد مواقع الحرب العراقیة الایرانیة، ضمن المناطق الخطرة والمزروعة بمختلف أنواع الألغام في محافظة السلیمانیة، هذا البحث لتوضیح حقیقة كیفیة تأثیرات حقول الألغام نسبب في  زیادة معادن الثقیلة وتدمیر البیئة، وأخیرا من أجل تحقیق أهداف البحث فقد تم دراسة مكونات العناصر الطبیعیة والبشریة في منطقة الدراسة وعرض دقیق لتوزیع حقول الألغام في قضاء مع خلق المشاكل البیئیة التي تتغیر مع اختلاف  نوعیة الألغام المزروعة.



پوختە
بوونی كێڵگەكانی مین لە هەر هەرێم و وڵاتێكدا دەبنە یەكێك لە گەورەترین هۆكارە سەرەكییەكانی دواخستنی گەشەی كۆمەڵایەتی و ئابوری و ژینگەیی تیایدا، لەبەر گرنگی بابەتەكە و كاریگەرییە خراپەكانی بوونی كێڵگەكانی مینەكان لە قەزای پێنجوێن، كەسنوری زۆری نێوان هەرێمی كوردستانی عێراق و ئێران پێكدەهێنێت، و یەكێك بووە لەناوچەكانی شەڕی عێراق_ئێران، بۆیە بەیەكێك لە مەترسیدارترین ناوچە مین ڕێژكراوەكان دەناسرێت لە پارێزگای سلێمانیدا، ئەم توێژینەوەیە بە ئامانجی دەرخستنی هەموو ئەو ڕاستیانە كە چۆن كێڵگەكانی مین دەبنە هۆی  زیادكردنی كانزا قورسەكان و تێكدانی ژینگە، وەبەمەبەستی گەیشتن بەئامانجی توێژینەوەكە، لێرەدا پێكهاتەی ڕەگەزە سروشتی و مرۆییەكانی قەزاكە و پاشان دابەشبوونی كێڵگەمینەكان باسكراون، سەرەڕای دەرخستنی كاریگەرییە ژینگەییەكانی لەناوچەكەدا، كەبەپێی جۆروچەشنی مینەكان دەگۆڕێت.

المراجع

سەرچاوە كوردییەكان:

١. عبدالرحمن، ڕۆژان فریدون ، ٢٠١٨، دابەشبوونی جوگرافی كێڵگەكانی مین لە قەزای پێنجوێن و كاریگەرییە ژینگەییەكانی، گۆڤاری زانكۆی سلێمانی/ بەشی (B) زانستە مرۆڤایەتیەكان- ژمارە (٥٤).

٢. مستەفا، ڕێباز لوقمان، ٢٠١٦، توانستە جوگرافییەكانی پلاندانان و گەشەپێدانی گەشتوگوزار لەقەزای پێنجوێن بەبەكارهێنانی GIS، ماستەرنامە، بڵاونەكراوە.

دامو دەزگا حكومییەكان:

١. حكومەتی هەرێمی كوردستان، ئەنجومەنی وەزیران، دەزگای گشتی كاروباری مین، بەڕێوەبەرایەتی هۆشیاركردنەوە لەبەڕێوەبەرایەتی گشتی كاروباری مین، ڕێبەری هۆشیاركردنەوە لەمەترسی یەكانی مین و تەقەمەنی، چاپی یەكەم، ساڵی ٢٠١٥، ل٦.

٢. حكومەتی هەرێمی كوردستان، وەزارەتی پلاندانان، بەڕێوەبەرایەتی ئاماری سلێمانی، سەنتەری تەكنەلۆجیای زانیاری GIS، نەخشەی هەرێمی كوردستان و كارگێڕی پارێزگای سلێمانی، بە پێوەری ١:٤٠٠٠٠٠، ٢٠٢١، بڵاونەكراوە.

٣. حكومەتی هەرێمی كوردستان، وەزارەتی ناوخۆ، بەڕێوەبەراتی ئاماری سلێمانی، بەشی توێژینەوەی دانیشتوان، زانیاری لەسەر ژمارەی دانیشتوانی یەكە كارگێڕییەكانی قەزای پێنجوێن، ٢٠٢٠، زانیاری بڵاونەكراوە.

٤. حكومەتی هەرێمی كوردستان، ئەنجومەنی وەزیران، دەزگای گشتی كاروباری مین دەزگای گشتی كاروباری مین، بەڕێوەبەرایەتی گشتی كاروباری مین/ سلێمانی، بەشی ئیدارەی زانیاری، ٢٠٢١.

٥. حكومەتی هەرێمی كوردستان، ئەنجومەنی وەزیران، دەزگای گشتی كاروباری مین، بەڕێوەبەرایەتی گشتی كاروباری مین-سلێمانی، بەڕێوەبەرایەتی چالاكییەكان، هۆبەی زانیاری، ٢٠٢١، داتای بڵاونەكراوە.

٦. دەزگای گشتی كاروباری مین، بەڕێوەبەرایەتی گشتی كاروباری مین لەسلێمانی، بەشی داتا و زانیاریGIS، ٢٠٢٢، زانیاری بڵاو نەكراوە.

سەرچاوە عەرەبییەكان:

١. الشریفي، عقیل عباس حمد، ٢٠١٤، التلوث المحتمل لبعض العناصر الثقیلة وبعض العوامل البیئیة لمیاه جدول بني حسن في محافظة كربلاء المقدسة_العراق، رسالة ماجستیر (غیرمنشورة)، كلیة التربیة، جامعة كربلاء.

٢. العزاوي، سعاد ناجي،٢٠١٧، التصحر وتلوث بیئة العراق، منظمة المجتمع العلمي العزلي.

٣. الكفاري، حیدر مزهر عبدعون، ٢٠٢١، تقییم التلوث بالمعادن الثقیلة في میاه و رواسب الدیوانیة، العراق، رسالة ماجستیر (غ.م)، جامعة البصرة، كلیة لتربیة للعلوم الأنسانیة.

سەرچاوە ئینگلیزییەكان:

CERCLA, USEPA, 2002, Comprehensive Environmental. Response, Compensation and Liability Act, 2005.

Chan AKL, Gregory KC,Hui CL, Heavy metal availability and impact on activity on soil microorganism salonga Cu/Zn contamination gradient,Historical perstectives on east Asian Science and Medicine.

Fenglian Fu, 8 December 2010, Qiwang Removal of heavy metal ions from journal of Environmental Management Online published (www.elsevien.com).

Jessica Briffa, Sinagra Emmanuel, Blundell Renald, 2020, Heavy metal pollution in the environment and their toxicological effects on humans, heliyon.

Rahel Hamad, Heiko balzter, Kamal kolo, 2019, Assessment of heavy metal relase into the soil after mine clearing in Halgurd-sarkan National park, Kurdistan, Iraq, Environmental science and pollution Research.

Science for environment policy IN-DEPTH REPORT, september2013, Soil Contamination: Impact on Human Health, Issue 5, European commsion.

Tomilson D.wilson J Harries, Jeffery (D), 1980, problem as-assessments of heavy metal levels in estuaries and the formation of a pollution index. Helgolander Meer sun.

World Health Organization (WHO) Guidelines for drinking water quality, 2006, first addendum to third edition, vol 1.

منشور

2023-06-30

كيفية الاقتباس

كریم د. ك. ., & عبدالرحمن ڕ. . ف. . (2023). هەڵسەنگاندنی ژینگەیی بۆ پیسبوون بە كانزا قورسەكان لە كێڵگەكانی مینەكان لە قەزای پێنجوێن: التقییم البیئي للتلوث بالمعادن الثقیلة في لحقول الألغام في القضاء بنجوین . مجلة جامعة حلبجة:: گۆڤاری زانکۆی هەڵەبجە, 8(2), 238-253. https://doi.org/10.32410/huj-10474

المؤلفات المشابهة

1-10 من 37

يمكنك أيضاً إبدأ بحثاً متقدماً عن المشابهات لهذا المؤلَّف.