Agriculture, Livestock and Handiworks in Mahabad (1880-1946)
.
DOI:
https://doi.org/10.32410/huj-10547Keywords:
Mahabad, Commerce, Economy, Agriculture, Livestock, HandiworksAbstract
This study investigates three significant economic aspects of one of the most well-known cities of Kurdistan, which is the city of Mahabad. Inspite of that Mahabad was the capital of Republic of Kurdistan politically, it, economically, had a long social characteristic. Since Mahabad located on one of the commerce roads between East and West, it became a crucial center of commerce between East and West areas; moreover, it had a remarkable feature like the other cities and areas of Kurdistan in both agriculture and livestock, which were two main economic aspects at that time. Coming various people from Russia and Ottoman Empire to Mahabad for commerce had a considerable influence in making the city to have a great role in agriculture, livestock and handiworks aspects, mainly to sell its produtcs at that time. Besides, although the city had its own products for its needs in those three fields, it exported some of them to other cities of Iran and even outside Iran.
The present study involves three sections. The first section discusses the agriculture in Mahabad, and the second one deals with livestock. Finally, in the third section we have talked about the handiworks of inhabitants.
References
یەکەم: بەزمانی کوردی:
- برۆنه‌یسن، مارتین ڤان ، 2010، ئاغاو شێخ و ده‌وڵه‌ت، وه‌رگێڕانی: کوردۆ عه‌لی، به‌رگی دووه‌م، ده‌زگای چاپ و په‌خشی حه‌مدی، سلێمانی.
- بوركاى، کەمال، كوردوكوردستان، 2008: وه‌رگێرانى عه‌لى فه‌تحى، چاپخانه‌ى مناره، هه‌ولێر، 2008.
- تۆمابوا، 1980: ژيانى كورده‌وارى، وه‌رگێڕانى حمه سعيد حمه كريم ، چاپخانه‌ى زانكۆى سلێمانى.
- جه‌ليل، جه‌ليلى، 1987: كورده‌كانى ئيمپڕاتۆريه‌تى عوسمانى، وه‌رگێڕانى كاوس قه‌فتان، مطبعة الحرية، بغداد.
- جەوادی قازی، میرزا محەمەد، 2009: نامیلکەی دەستنیشانکردنی خێڵاتی دانیشتووی دەوروبەری سابڵاغی موکری، بنکەی ژین، سلێمانی.
- جه‌لائی پور، حه‌مید ره‌زا، 1384: قازی محه‌مه‌د(کوردستان له ساڵه‌کانی 1941 - 1946)، وه‌رگێڕانی: ئه‌حمه‌د ئیبراهیم وه‌رتی، چاپی دووه‌م، ناوه‌ندی بڵاوکردنه‌وه‌ی ته‌وه‌کولی، تاران.
_ حه‌كيم ئه‌حمه‌د، خۆشناو، 2014: كوردوكوردستان له‌ديدى گه‌ڕيده‌و وڵاتناسانى موسڵمان، وه‌رگێڕانى شوكر سليمان، چاپخانه‌ى موكرى، هه‌ولێر.
- حیسامی، که‌ریم، 1986: کۆماری دیموکراتی کوردستان یان خودموختاری، بنکه‌ی چاپه‌مه‌نی ئازاد، سوید.
- حوزنی موکریانی، حسێن ، 2007: سه‌رجه‌می به‌رهه‌می حوسێن حوزنی، به‌رگی دووه‌م، ده‌زگای چاپ و بڵاوکردنه‌وه‌ی ئاراس، هه‌ولێر.
_عەزیز سەعید، هیوا: ٢٠٠٣: ناسیۆنالیزمی کوردی (١٨٨٠ _ ١٩٣٩)، لەبڵاوکراوەکانی مەکتەبی بیروهۆشیاری ی.ن.ک، سلێمانی
- دمۆرگان، ژاگ، 2012: کوردستان له لیکۆڵینه‌وه‌کانی دمۆرگاندا، وه‌رگێڕانی: د.سه‌عیدی خضری و ئاسۆ عبدالرحمن، خانه‌ی چاپ و په‌خشی ڕێنما، سلێمانی.
- رۆزڤێڵت، ئارچی، 1995: ڕۆژە‌کانی ئێران، وه‌رگێڕانی: که‌ریمی حیسامی، ستۆکۆڵم.
_ ژیان، عەزیز، باری کۆمەڵایەتی شاری مەهاباد لەسەرەتای سەدەی ٢٠ی زاینی، لە هاشم سەلیمی، ٢٠٢٢: پەنجەمۆر (دەلاقەیەک بەرەو مێژووی زارەکی مهابادی سەدەی بیستەمی زاینی)، چاپخانەی خانی، دهۆک.
- سەید ئەحمەد، ئاوات، ٢٠١٨، هۆزی مەنگوڕ (توێژینەوەیەکی مێژووییە لەبارودۆخی ئابوری، کۆمەڵایەتی و سیاسی)، چاپەمەنی سەبا، مەهاباد
- سەلیمی، هاشم، ٢٠٢٢: پەنجەمۆر (دەلاقەیەک بەرەو مێژووی زارەکی مەهابادی سەدەی بیستەمی زاینی، چاپخانەی خانی، دهۆک.
- شەمیمی هەمەدانی، عەلی ئەصخەری شەمیمی، ١٩٨٠: جوغرافیای کوردستانی ئێران، وەرگێڕانی: عبدالرحمن محمد امین زەبیحی، چاپخانەی کۆڕی زانیاری عێراق، بەغدا.
_ عەلەوی، ڕەحمان، ٢٠٢٢: لەمەهابادەوە تا بایکانۆر (بیرەوەری کوردێک لەزیندانەکانی ستالین)، چاپخانەی دانیشفەڕ، هەولێر.
- فەتاحی قازی، خەلیلی، 2009: کورتە مێژووی بنەماڵەی قازی لەویلایەتی موکری ، و: حەسەنی قازی ، چ١ ، دەزگای چاپ وبڵاوکراوەی ئاراس، هەولێر.
- قاسملو، عه‌بدولره‌حمان، 2014: کوردستان و کورد، وه‌رگێڕانی: عبدالله حسن زاده، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر.
- مینۆرسکی، فلادیمیر: 2007، بنچینه‌کانی کوردو چه‌ند وتارێکی کوردناسی، وه‌رگێڕانی: نه‌جاتی عه‌بدوڵلا، مه‌کته‌بی بیرو هۆشیاری (ی.ن.ک)، سلێمانی.
- وەلیانی، عەزیز، ١٤٠٠: کارەساتێکی مێژوویی (کوشتاری خەڵکی کورد بەدەست سوپای ڕووسی تێرازی)، چاپی سێیەم، چاپەمەنی بیر، مەهاباد.
دووەم: بەزمانی فارسی:
- آسو، دکتر، 1374: خاطرات زندگی پرماجرای دکتر آسو(چهره مهاباد)، مقدمه‌و توضیح: محمود پدرام (زوزان)، نشر هور، تهران.
- آوری، پیتر و هامبلی، گاوین و ملویل چارلز، تاریخ ایران کمبریج (دورە پهلوی)، ج٧، قسمت سوم، ت: تیمور قادری، چ٢، چاپخانە مهتاب، تهران، ١٣٩٣.
_ اوبن، اوژن، 1362: ایران امروز (1906 _ 1907)، ترجمه: علی اصغر سعیدی، نشر کتاب فروشی زوار، تهران.
_ باباطاهری، 1351: مهاباد دیرو امروز، شهرداری مهاباد، بدون چاپخانە. مهاباد.
_ بدیعی، ربیع، 1373: جغرافیای مفصل ایران، چاپ پنجم، چاپخانه اقبال، تهران.
_ بیهرام بیگی، میرزا عبدالکریم، 1384: خاطرات میرزا عبدالکریم بیهرام بیگی، به‌همت محمد و طاهیر بیهرام بیگی، چاپ دانش، تهران
_ ثنائی، کامران، ١٤٠١: تاریخ ویلایت مکری (مکریان)، جلد اول، چاپ سها، تهران
_صمدی، سید محمد، ١٣٧٧: طوایف و عشایر کرد، انتشارات رهرو، مهاباد.
- صمدی، سید محمد، 1381: ضمیمه نیگاهی به تاریخ مهاباد، انتشارات رهرو، مهاباد.
- صمدی، سید محمد، 1396: مهاباد شهر قله‌های سرسبز، بدون چاپ خانه، مهاباد.
- عیسوی، چارلز، 1362: تاریخ اقتصادی ایران(عصر قاجار)، ترجمه: یعقوب آژند، چاپ گستره، تهران.
- کلباسی، ایران، ١٣٦٢: گویش کردی مهاباد، موئسسە مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ رامین، تهران
_ کریمیان، د. حسن ؛ سلیمی، اسماعیل، 1398: مهاباد، شکل یایی، توسعه فضاهای شهری و بناهات تاریخی، سازمان جهاد دانشاه تهران، تهران
- مجدی، محمد، ١٣٣٥: سالنامە فرهنگ مهاباد، جلد اول، چاپخانە شفق.
- مجدی، محمد، ١٣٣٥: سالنامە فرهنگ مهاباد، جلد دوم، چاپخانە شفق.
سێیەم: بەزمانی عەرەبی
_ سایکس، مارک، 2007: القبائل الکردیة في امپراطوریة العثمانیة، ترجمة: خلیل علی مراد، دار الزمان.
چوارەم: بەزمانی ئینگلیزی:
_ Bishop, Isabella, journes in Persian and Kurdistan, vol II, Londan, 1891.
_ Preiffer, I, 1850: A womans journey Round the World(from Vienna to Brazil, chilli, China, Hin dostan, Persia, and asia minor), London
_ Habbard, G.E, 1917: From the Golf To Ararat, E.p. Dutton komany, newyork.
_ Rawlinson. H.C. 1840:''Notes on Journey from Tabritz, through Persian Kurdistan, to the Runis of Takhti Soleiman, and from Tenece by Zenjan and Tarom, to Gilan, in October and November 1830 with a Memoir on the Site Of the Atropatwnian Ecbatana'' Jornal of the Royal Geographical Society Of London, Vol. 10, Pp1 _ 64
مقالە:
_ صلاح سلیمی و ابراهیم پور، صلاح الدین، ١٣٩٦: کوخ کورتک، بنایی ناشناختە در مهاباد _ سردشت ، شمال غرب ایران، فصلنامە علمی فنی هنری، شمارە٧٨، پایز ١٣٩٦، تهران.
گۆڤار:
یەکەم: بەکوردی
- ئیڤانۆڤنه، ئۆڵکه، 1998: ڕۆڵی هۆزه‌کان له‌ژیانی سیاسی کوردستانی ئێراندا له‌ساڵانی چله‌کان دا، وه‌رگێڕانی،: غازی ئیبراهیم یاقوت، گۆڤاری کاروان، ژماره 118، هه‌ولێر.
_ شمێرانی، عوسمان حه‌مه سه‌عید، 2002: پیشه‌ی فه‌ڕش دروستکردن له کوردستان، گۆڤاری که‌له‌پوری کورد، ژماره (15)، چاپخانه‌ی دلێر، سلێمانی.
- ڤاسیەلیەڤا، ئی، 2014: خێڵەکانی (بارزان، بڵباس، بەگزادە) ومێژووی دروستبونیان، و: ڕەشاد میران، گۆڤاری (ڕامان)، ژ(٢١٢)، هەولێر.
دووەم: بەزمانی فارسی
_ ڕامیدی نیا، میهرداد، ١٣٩٨: سفر زنی تنها بە کردستان (سفرنامە ایدا فایفر)، فصلنامەی کشکول، سال چهارم، شمارە ١١، مهاباد.
ڕۆژنامە:
- ڕۆژنامەی کوردستان، ژمارە ١٠، ١٥ی ڕێبەندانی ،١٣٢٤.
- ڕۆژنامەی کوردستان، ژمارە٥٢، ١١ی جۆزەردان ١٣٢٥.
ماڵپەڕی ئەلیکترۆنی:
- جان لیگرێ، ١٩٦٨: ئیل. ئو. فاسوم مسیۆنەری کوردان، وەرگێڕانی: حەسەنی قازی، ٢٠٠٩،
www. Rwangae.com.
_ ئەمیری حەسەن پور، گفتوگۆی ئەمیری حەسەن پور لەگەڵ ئاگوستا گودهارت، ١٩٧٧: وەرگێڕانی: حەسەنی قازی، ماڵپەڕی ڕوانگە،٢٠٠٩. www. Rwangae.com.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Awat Ahmad Qadir, Sarwar Abdulrahman Omar
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License [CC BY-NC-ND 4.0] that allows others to share the work with an acknowledgment of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgment of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).
