A comparison between Kurdish political literature to the beginnings of Kurdish journalism's emergence with the political literature of neighboring nations

Authors

  • Mhammad Dler Ameen Mhammad Department of Kurdish Language, College of Language, University of Sulaimani, Sulaimaniyah, Kurdistan Region, Iraq
  • Sarwat Naamat Allah Salih Department of Kurdish Language, Education College of Sharazoor, University of Halabja, Halabja, Kurdistan Region, Iraq

DOI:

https://doi.org/10.32410/huj-10419

Keywords:

Political literature, Comparative, Pride, Fanaticism, The Royal bard

Abstract

This research is an evaluation, definition and analysis of political literature (poetry and prose) in terms of history with examples. The emergence of this literature in the countries and the national liberation struggle, as well as the history of its emergence as an independent literary genre among the Kurds and how it spread in the works of poets and writers, especially in the pages of newspapers and magazines, and determining the factors that prevented the Kurds from transmitting their political messages outside Kurdistan. Most of these works have remained in Kurdish societies and have encouraged and developed national feelings.  It is clear that the nervousness and selfishness of the occupied peoples and the religious differences led to the dominance of the political literature of the occupiers. In this study, these factors are addressed with examples.

 

References

١- بە زمانی کوردی:

أ- کتێب:

١- ئاگرین، عەبدوڵڵا: (١٩٩٦)، شیعری سیاسی کوردی لە باشووری کوردستان – لە یەکەم جەنگی گێتییەوە تا ڕاپەڕینی شەشی ئەیلوولی بەردەرکی سەرای شاری سلێمانی ١٩١٨- ١٩٣٠، چاپی یەکەم، بێ ناوی چاپخانە.

٢- پیرەمێرد: (١٩٨٣)، دوانزە سوارەی مەریوان، داستانێکی مێژوویی کوردە، چاپی سێیەم، چاپخانەی کاکەی فەلاح، سلێمانی.

٣- تاقانە، ئەحمەد: (٢٠٠١)، تۆفیق فیکرەت و شاعیرە نوێخوازەکانی کورد، چاپی یەکەم، چاپخانەی وەزارەتی پەروەردە، دەزگای چاپ و بلاوکردنەوەی ئاراس، هەولێر.

٤- طاهر، ئامر: (٢٠٠٦)، نیما یوشیج و عەبدوڵڵا گۆران نوێکردنەوە و دابڕان، چاپا ئێکێ، چاپخانەیا حەجی هاشم، هەولێر.

٥- حاجی موشیر، شەوکەت: (٢٠٠٩)، چەپکێک لە گوڵزاری پەندی کوردی، چاپخانەی یاد، سلێمانی.

٦- خاڵ، شێخ محەمەد: (٢٠٢١)، پەندی پێشینان، چاپی یەکەم، ناوەندی هزری و ڕۆشنبیری خاڵ، سلێمانی.

٧- ڕەسوڵ، عیزەدین مستەفا: (١٩٨٦)، دیوانی ئەحمەد موختار جاف، چاپخانەی (الادیب)، بەغدا.

٨- صاڵح، ئاراس محەمەد: (٢٠١٩)، سلێمانی لە شیعری ساعیرانی سەدەی نۆزدەدا، چاپی دووەم، ناوەندی ڕۆشنبیری سارا، سلێمانی.

٩- صاڵح، سدیق: (٢٠١٥)، دیوانی سالم، عەبدولڕەحمان بەگی ساحێب قڕان، بەرگی یەک، ساغکردنەوە و لێکدانەوەی مەلا عەبدولکەریمی مودەڕڕیس، فاتیح عەبدولکەریم و محەمەدی مەلا کەریم، بنکەی ژین، سلێمانی.

١٠- فواد، کەمال: (٢٠٠٥)، کوردستان، یەکەمین ڕۆژنامەی کوردی ١٨٩٨- ١٩٠٢ ، چاپی دووەم، قاهیرە.

١١- مەزهەر، کەمال: (١٩٧٨)، "تێگەیشتنی ڕاستی" و شوێنی لە ڕۆژنامەنووسیی کوردیدا، چاپخانەی کۆڕی زانیاری کورد، بەغدا.

١٢- موکریانی، هێمن: (٢٠١١)، توحفەی موزەفەریە بە زمانی کوردی، ئۆسکارمان، چاپی سێیەم، دەزگای جاپ و بلاوکردنەوەی ئاراس، هەولێر.

١٣- میران، سەردار حەمید: (١٣٩٠)، دیوانی حاجی قادری کۆیی، چاپی یەکەم، انتشارات کردستان، سنندج.

١٤- میسری، محەمەد دلێر ئەمین محەمەد: (٢٠٠٤)، ڕۆڵی گۆڤاری گەلاوێژ لە گەشەسەندن و پێشخستنی ئەدەبی کوردیدا، چاپی یەکەم، بەڕێوەبەرێتی گشتی چاپ و بڵاوکردنەوەی وەزارەتی ڕۆشنبیری حکومەتی هەرێمی کوردستان، سلێمانی.

١٥- مودەڕڕیس، مەلا عەبدولکەریم: (١٣٨٩)، دیوانی نالی، چاپی حەوتەم، انتشارات کردستان، سنندج.

١٦- مودەڕڕیس، مەلا عەبدولکەریم: (١٣٩١)، دیوانی مەحوی، چاپی یەکەم، پەخشانگای ئانا، مەهاباد.

١٧- وردی، محمد توفیق: (١٩٦١)، فۆلکلۆری کوردی بە سێ شێوە، سۆرانی، بادینی، فەیلی، بەشی یەکەم، بەشی سۆرانی، چاپی یەکەم، چاپخانەی دار التضامن، بەغدا.

ب- نامەی زانکۆیی:

١٨- مەجید، سەردار فایەق: (٢٠١٩)، بزوتنەوەی ڕووناکبیری لە ئەدەبی کوردیدا بە نموونەی شاعیران "ئەسیری و ئەحمەد موختار جاف"، نامەی دکتۆرا، کۆلێژی زمان، زانکۆی سلێمانی.

پ- گۆڤار:

١٩- عەلی، دڵشاد: (٢٠٠٤)، نالی لە بازنەی تاقیکردنەوە شیعرییەکەی کرمانجی خواروودا، گۆڤاری زانکۆی سلێمانی، ژمارە (١٤)، لاپەڕە (٣٩- ٦٢).

ت- ڕۆژنامە:

٢٠- ڕۆژنامەی پێشکەوتن: (١٩٢٠)، ژمارە (١٠)، ساڵی یەکەم، سلێمانی.

٢- بەزمای عەرەبی:

‌أ- الکتاب:

٢١- ابن الأثیر، عزالدین: (١٩٩٧)، الکامل في التأریخ، الطبعة الأولی، جلد ٦، دار الکتب العربي، بیروت- لبنان.

٢٢- ابراهیم، عبداللە: (٢٠٠٢)، النثر العربي القدیم، الطبعة العربیة الأولی، مطابع القطر الوطنیة، الدوحة، القطر.

٢٣- آل یاسین، محمد حسن: (١٩٦٤)، دیوان أبي الأسود الدٶلي، الطبعة الثانیة، مطبعة المعارف، بغداد.

٢٤- الکاتب، علاء حسین: (٢٠٠١)، مراحل الأدب العربي، دراسة التاریخیة، الطبعة الأولی، المطبعة الأمین، ایران.

٢٥- الحمداني، قحطان احمد: (٢٠١٢)، المدخل الی العلوم السیاسیة، الطبعة الأولی، دار الثقافة للنشر و التوزیع، عمان- الأردن.

٢٦- المفتوحة، جامعة القدس: (٢٠٠٧)، فنون النثر العربي القدیم، بلا اسم المطبعة.

٢٧- الدهان، سامي: (١٩٤٤)، دیوان أبي فراس الحمداني، جزء الاول، المطبعة الکاثولیلیة، بیروت- لبنان.

٢٨- المتنبي: (١٩٨٣)، دیوان المتنبي، دار البیروت للطباعة و النشر، بیروت- لبنان.

٢٩- بهاء الدین، وحید الدین: (١٩٦٥)، أعلام من الأدب الترکي، الطبعة الأولی، مطبع دار الزمان، بغداد.

٣٠- جمعة، بدیع معمد: (١٩٨٠)، من قضایا الشعر الفارسی الحدیث في نصف الأول من قرن العشرین، الطبعة الأولی، دار النهضة العربیة للطباعة و النشر، بیروت- لبنان.

٣١- عبدالعال، بدیعة معمد: (٢٠٠٧)، الأدب الترکي العثماني، الطبعة الأولی، دار الثقافة للنشر، القاهرة.

٣٢- معمد، سراج الدین: (٢٠١٥)، الفخر في الشعر العربي، دار الراتب الجامعیة، بیروت- لبنان.

٣٣- مطر، احمد: (٢٠١١)، مجموعة الشعریة، الطبعة الأولی، دار العروبة، بیروت- لبنان.

٣٤- ناصر الدین، مهدي محمد: (١٩٩٤)، دیوان الأخطل، الطبعة الثانیة، دار الکتب العلمیة، بیروت- لبنان.

ب- المجلات:

٣٥- الحلي، عبود جودی: (٢٠١٤)، الأتجاە السیاسی في شعر علی الفتال، مجلة أهل البیت، جامعة أهل البیت، بوابة البحوث، عدد (سادس عشر)، صحفة (٤٢٣- ٤٥١)، جمهوریة العراق.

٣٦- المٶمني، رٶي حیدر: (٢٠١٩)، مفهوم الأدب السیاسي في ضوء العلاقات المتبادلة بین الأدب و السیاسة، مجلة الدراسات العلوم الأنسانیة و الجتماعیة، عمادة البحپ العلمي، الجامعة الأردنیة، العدد (٢)، صعفة (٣٦١- ٣٧٨)، الأردن.

٣- بە زمانی فارسی:

٣٧- پژوە، منوچهر دانش: (١٣٧٤)، دیوان رودکی، چاپ أول، چاپ حیدری، انتشارات توس، تهران.

٣٨- دستگردی، وحید: (١٣٣٣)، بابا طاهر عریان، مٶسسة مطبوعات أمیر کبیر، مطبعة بانک ملی ایران، تهران.

٣٩- هیری، ناصر: (١٣٦٣)، دیوان حکیم قاآنی شیرازی، چاپ أول، انتشارات گلشائی، ایران.

Published

2022-09-30

How to Cite

Mhammad, M. D. A., & Salih, S. N. A. (2022). A comparison between Kurdish political literature to the beginnings of Kurdish journalism’s emergence with the political literature of neighboring nations: . Halabja University Journal, 7(3), 18-36. https://doi.org/10.32410/huj-10419

Similar Articles

1-10 of 88

You may also start an advanced similarity search for this article.