Students' Protests in Iraq between 1926-1928: background and consequences
DOI:
https://doi.org/10.32410/huj-10287Abstract
خۆپیشاندانە خوێندکارییەکانی عێراق ١٩٢٦-١٩٢٨.ز؛ زەمینە و لێکەوتەکانی
ئەگەرچی تا ساڵی ١٩٣٢ز عێراق و حکومەتەکەی لە ژێر سایەی حاکمی سیاسی و هەژموونی سەربازی ئینتدابی بەریتانیادا بوو، بەڵام لەسەرەتای دامەزراندنی دەوڵەتی نوێی عێراقەوە، هەندێ لە توێژە کۆمەڵایەتییەکانی ناو کۆمەڵگەی عێراق لە چوارچێوەی جوڵە و پیشەی خۆیان و لە پەراوێزی کەشی سیاسیی عێراقدا چەندین چالاکی و کاردانەوە و بزوتنەوەیان دەستپێکرد، بزوتنەوەی خوێندکاریی خوێندکارانی عێراق بە تایبەت لە شاری بەغدا لە نێوان ساڵانی ١٩٢٦-١٩٣٢ز، یەکێکە لەو دیاردە کۆمەڵایەتییانەی کە جێگەی تێڕامان و راڤەی مێژووییە، بە رەچاوکردنی ئەو دۆخە ناجێگیرەی پرۆسەی سیاسیی و ئاڵوگۆڕەکان و دواکەوتووی دۆخی کۆمەڵآیەتی کە هێشتا عێراق نەک وەک وڵاتێکی دامەزراوەیی دانەمەزرابوو، ئامارەکانی ژمارەی خوێندنگە و خوێندکاران و مامۆستایان ئەم حاڵەتە دەسەلمێنن، هاوکات جوڵانەوەیەکی وا دیاری خوێندکاریش دیسانەوە حاڵەتێکی هەستپێکراوی سیاسیی و کۆمەڵایەتی دەبینرێت، ئەمەش بۆ مێژووی هاوچەرخی ناوچەکە شایستەی لێنۆڕین و توێژینەوەیە. هیندە بەسە کە بزانرێت تەنها لە ماوەی ساڵانی ١٩٢٦-١٩٢٨ز لانیکەم سێ جوڵانەوەی خوێندکاریی دیار دەرکەوتن: یەکەم: خۆنیشاندان دژی رێککەوتننامەی ١٩٢٦ی عێراق-ئینگلیز، دووەم: خۆنیشاندانی پەیوەست بە دۆسێی دەرکردنی ""ئەنیس نسوڵی" نووسەری کتێبی مێژووی ناو پرۆگرامەکانی خوێندن، سێیەم: خۆنیشاندان دژی هاتنی "ئەلفرێد مۆندی جوو" بۆ عێراق. هەریەک لەم جوڵانەوانە جیا لەوەی خوێندکاریین، هاوکات بارگاوین بە دۆخی سیاسیی و هەم کارتێکەر و هەم کارلێکراویشن. ئەم توێژینەوە بەدوای وەڵامی ئەم پرسیارانەوەیە: هۆکارەکانی پشت بزوتنەوەی خوێندکاریی سەرەتای بنیاتنانی عێراقچیبوو؟ سیاسەت و سیاسەتوانەکان چ رۆڵێکی لەو بزوتنەوەیەدا گێرا؟ ئایا بزوتنەوەیەکی سروشتی بوو یان کارتێکی سیاسی دەستی سیاسییەکان بوو؟ رەوتی توێژینەوەکە دەچیتە خانەی توێژینەوە نێوپسپۆڕییەکانی بواری کۆمەڵناسی مێژوویی و بۆ شیکاری پیدراوە مێژووییەکانیش پشتی بەستووە بە تیۆرەی "ئامادەسازی سەرچاوەکان"ی کۆمەڵناسی مێژوویی چارلز تێلی زۆرترینی ئەم دیدگایەشی دەکەونە ناو کتێبەکەی {لە ئامەدەسازییەوە تا شۆڕش} و تایبەتە بە راڤەی بزوتنەوە کۆمەڵایەتییەکان و جەخت لەسەر هۆکاری بزوتنەوەکان و جوڵێنەر و سەرکتکارەکانی جوڵانەوەکان دەکاتەوە و وەک دیادردەیەکی کۆمەڵایەتی ئامرازی شیکردنەوەی بۆ دیاریکردوون. میتۆدی توێژینەوەی بەکارهاتووش میتۆدی وەسفی-شکارییە کتێبخانەییە و بۆ کۆکردنەوەی پێدراو و روداوە مێژووییەکانیش پشدەبەسترێت بە یاداشت و سەرچاوە مێژووییەکان و هاوکات ئەو ئەدەبیاتەی کە بزوتنەوە کۆمەڵایەتییەکان شیکار دەکەن.
وشەکلیلیەکان: خۆپیشاندانی خوێندکاریی، تیۆری ئامادەسازیی سەرچاوەکان، مێژووی هاوچەرخ، عێراق.
References
- احمد، کمال مظهر (1981). الطبقه العامله العراقیه التکون و بدایات التحرک. بغداد: دار الرشید للنشر.
- اسکاچپول، ت. (1388). بینش و روش در جامعه شناسی تاریخی. (س. ه. آقاجری، مترجم) تهران: نشر مرکز.
- الحسنی، ا. ع. (1988). تاریخ الوزارات العراقیه (جلد الثانی). بغداد: منشورات الابجدیه.
- الربیعی، ن. (2017). تاریخ یهود العراق/859ق.م-1973. الجزء الاول. بیروت: دارالرافدین.
- الزیدی، ی. ع. (1978). لمحات من تاریخ الحرکة الطلابیه فی العراق 1926-1930. فصلنامه اداب الرافدین ، 9. DOI: https://doi.org/10.33899/radab.1978.166220
- السودانی، ص. ح. (1980). النشاط الصهیونی فی العراق 1914-1952. بغداد.
- العمری، خ. ا. (1986). حکایات سیاسیه من تاریخ العراق الحدیث. بغداد: مکتبه آفاق العربیه.
- الدوری، ح. م. ا.(2010). تطور التعلیم فی العراق/1850-1915م، مجله سر من رأی، مجلد6، صص1-16.
- المفرجی، ع. ح. ع.(2012). السیاسه التعلیمیه فی العراق1915-1930، مجله الباحث، مجلد2، جامعه کربلاء، صص248-282.
- الهلالی، ع. (2018). معجم العراق/سجل التاریخی سیاسی اقتصادی اجتماعی ثقافی. الجزء الاول(من الحرف أ الی الحرف ت)، بیروت: دارالرافدین.
- تریپ، ت. (2006). صفحات من تاریخ العراق المعاصر. (ز. ج. ادریس، مترجم) بیروت، لبنان: الدار العربیه للعلوم.
- تیلی، چ. (1388). از بسیج تا انقلاب. (ع. م. زاد، مترجم) تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
- اسماعیلی، ک، 1391، نگاهی به نظریه کنش جمعی چالز تیلی، http://sociology9.blogfa.com/post/24
- زاهد، س. (1989). جنبش های اجتماعی معاصر ایران. تهران: انتشارات سروش.
- عامری، ر. م. (2009). وزراء المعارف فی عهد انتداب البریطانی 1920-1932. دراسات التربویه ، عدد 8، 85.
- فاضل، م. (2006، كانون الثاني 27). ساطع الحصري وأثره في نظام التربية والتعليم في العراق. www.iraqcenter.net
- کریمی، م. (1988). علل و زمینه ها جنبش 1920 عراق علیه انگلستان. فروغ وحدت ، 19، 71
- واعظ،ن. ، شایسته، ش.، حسینی، س.ا.(1397). تحولات سیاسی عراق از استقلال تا اشغال، فصلنامه پژوهشهای سیاسی و بین المللی، شماره34، دوره9، بهار، صص122-90.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2020 Hardi Mahdi Mika
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License [CC BY-NC-ND 4.0] that allows others to share the work with an acknowledgment of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgment of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).
