كاتی گێڕانهوه له ڕۆمانی "هوتێل ئهوروپا"ی "فهرهاد پیرباڵ"دا له ڕوانگهی (جیرارد جینێت)
الزمن السردى في رواية (فندق أوروبا) لفرهاد بيربال، رؤية (جرارد جنيت)
DOI:
https://doi.org/10.32410/huj-10494الكلمات المفتاحية:
السردیات، زمن السرد، جیرار جینیت، روایة هوتیل اوروبا، فرهاد بیربال، گێڕانەوەسازی، کاتی گێڕانەوە، جیرار جینێت، ڕۆمانی هۆتێل ئەوروپا، فەرهاد پیرباڵالملخص
إن السرديات كعلم يقوم بدراسة و تحليل البنى النصية وأساليبها ،وعند جرار جنيت فان الكاتب لكي يقوم بسرد الحكايات عليه أن يقوم بثلاث مهام رئيسة ،وهي " التنظيم" و"الوقت" و"الإعادة" ، ويقصد بالتنظيم تسلسل تعاقب أحداث الحكاية وليس شرطا ان تكون هذه الأحداث متسلسلا منطقيا ، ويقصد بالوقت حجم وقت الأحداث على مستوى الحكاية وحجم وقت مستوى السرد ،أما الإعادة فيقصد بها اعادة الحدث على مستوى الحكاية وعدد اعادة نفس الحدث على مستوى السرد أو بالعكس . هذا البحث استعان بالمنهج التحليلي الوصفي ويحاول تطبيق طريقة ومنهج "جرارجنيت" على رواية "فندق أوروبا" ،لأن عنصر الزمن وتمخضاته في سرد هذه الرواية واضحة وجلية . والبحث منقسم على فصلين ، في الفصل الاول تمت دراسة السرد وزمن السرد ومنهج جرار جنيت ، أما في الفصل الثاني فقد تطرق الباحث الى تطبيق هذا المنهج على نصوص الرواية .
پوختە
گێڕانهوهسازی وهك زانستێك، كه شێوه و بنیاتی دهقی گێڕانهوه شیكاردهكات و لێیدهكۆڵێتهوه. "جیرارد جینێت" فهرهنسی، وهك ڕەخنهگر و تیۆرزانی ئهم بواره، پێیوایه نوسهران بۆ گێڕانهوهی حیكایهت دهتوانن له سێ ڕووهوه گۆڕانكاری بهدی بهێنن، كه ئهمانیش: "سستمی ڕێكخستن"، "ماوه"، "دوبارهبوونهوه"ن. مهبهست له ڕێكخستن، زنجیرهی بهدوایهكداهاتنی ڕووداوهكانی حیكایهته كه دهشێ لهئاستی گێڕانهوهدا تێكبشكێنرێن. مهبهست له ماوه، بڕی ماوهی كاتی ڕودانی ڕوداوێكه له ئاستی حیكایهت و بڕی ئهو ماوهیهی كه لهئاستی گێڕانهوهدا ههیه، كه دهشێ یهكسان، یاخود زیاد یا كهمتربێت. ههرچی دوبارهبوونهوهیه، واتا دوبارهبوونهوهی ڕوداوه لهئاستی حیكایهت و چهند جارهی دوبارهبوونهوهی ههمان ڕوداو لهئاستی گێڕانهوهدا، یاخود بهپێچهوانهوه. توێژینهوهی بهردهست بهپشت بهستن به میتۆدی "وهسفی شیكاری" ههوڵدهدات بنهما و پێوهری تیۆرهكهی "جیرارد جینێت" لهسهر ڕۆمانی "هوتێل ئهوروپا"دا پڕاكتیزه بكات. لهبهرئهوهی ڕەوتی كات و دهرهاویشتهكان له نێو گێڕانهوهكانی ئهم ڕۆمانهدا نموونهیهكی زیندوون تا بهپێی پێوهرهكانی ئهم تیۆره لێیان بكۆڵرێتهوه. توێژینهوهكه بهسهر دوو بهشدا دابهشكراوه، لهبهشی یهكهمدا: ههوڵدراوه لهبارهی گێڕانهوهسازی و كاتی گێڕانهوه و تیۆرهكهوه بدوێ. بهشی دووهمیشدا تهواوی تیۆرهكه بهسهر دهقی ڕۆمانهكهدا پڕاكتیزه كراوه.
المراجع
-ئهڵوهنی، نهجم خالید(2004)بینای كات له سێ نموونهی ڕۆمانی كوردیدا (ژانی گهل، شار، ڕاز)، چ1، چاپ و پهخشی سهردهم، سلێمانی.
-بشیری، محمود-هرمزی، زهرا(1393)تحلیل ساختار روایت در رومان آفتاب پرست نازنین، مجله متن پژوهی ادبی، شماره 59، سال18، بهار.
-بهنام فر، محمد- ساروكلایی، ....(1393)بررسی زمانمندی روایت در رمان سالمرگی-براساس نظريه ژرار ژنت، مجله متن پژوهی ادبی، شماره 60، سال18، تابستان.
-پیرباڵ،فهرهاد(2010) هوتێل ئهوروپا، چاپ یهكهم، چاپخانهی ئاراس، ههولێر.
--تازهكند، رؤیا جدی....(1396) بررسی مؤلفه زمان در اتوبوس شمیران بر اساس دیدگاه ژرار ژنت، مجله متن پژوهی ادبی، شماره 76، سال 22، تابستان.
-تولان، مایكل جی(1383) درآمدی نقادانه-زبانشناختی بر روایت، ترجمه ابوالفضل حری، بنباد سینمایی فارابی، تهران.
-حاجی، سهنگهر قادر(2009)بنیاتی گێڕانهوه له داستان "مهم و زین"ی ئهحمهدی خانی و ڕۆمانی "شاری مۆسیقاره سپیهكان"ی بهختیار عهلی دا، چاپ1، چاپخانهی خانی، دهۆك.
-دهخدا،علی اكبر(1377)لغت نامه دهخدا، جلد8، چاپ 2، دانشگاه تهران، تهران.
-ژنت، ژرار(1388)"نظم در روايت" گزیده مقالات روایت، مارتن مك كوئیلانو ترجمه فتاح محمد، مینوی خرد، تهران.
-سعید، جلال ئهنوهر(2009) تهكنیكی گێڕانهوه له ڕۆمانی (ئێوارهی پهروانه)ی بهختیار عهلی دا،
-شكری،یدلله(1395)ساختار روایت در داستان شیخ صنعان-بر نظريه "ژرار ژنت"، مجله مطالعات زبانی-بلاغی، شماره 13.
-شهبان، محمد-پناهلو، ماهرخ علی(1396)تحلیل زمان روایی در دو فیلم دهرباره "لی" و "گذشته" از دیدگاه ژرار ژنت، مجله دو فصلنامه روایت شناسی، شماره 2، سال اول، پایز و زمستان.
-فاضلی، فیروز-تقی نژاد، فاطمه(1389)روایت زمان در رمان از شیطان آموخت و سوزاند، مجله ادب پژوهی، شماره 12، تابستان.
-قاسم زاده،سید علی- ...(1393)مقایسه عنصر زمان در روایت پردازی رمان های به هادس خوش آمدید و سفر به گرای 270 درجه- بر مبنای نظريه ژرار ژنت، مجله ادبیات پارسی معاصر، شماره2، سال4، تابستان.
-علیزاده،ناصر-فرید،مهناز مهدی زاده(1395)بررسی عنصر زمان در قصه ورقه و گلشاه از دیدگاه ژرار ژنت، مجله دو فصلنامه زیان و ادبیات فارسی، شماره82، سال 25، بهار و تابستان.
-طاهری، قدرت الله-پیغمبرزاده، لیلا سادات(1388)نقد روایت شناسانه مجموعه "ساعت پنج برای مردن دیراست" بر اساس نظریه ژرار ژنت، مجله ادب پژوهی، شماره 7-8، بهار و تابستان.
-كنان، شلومیت ریمون(1387)روایت داستانی: بوطیقاء معاصر، ترجمه ابوالفضل حری، نیلوفر، تهران.
-گریان، فرهاد درود- كوپا، ..(1391)زمان روایی در رمان احتمالا گم شدهای- بر اساس نظریه ژرار ژنت، مجله فصلنامه تخصصی مطالعات داستانی، شماره 2، سال 1، زمستان.
-لوته، یاكوب(1386) مقدمهای بر روایت در ادبیات و سینما، ترجمه امید نیك فرجام، مینوی خرد، تهران.
-مارتین،والاس(1386)نظريههای روایت، ترجمه محمد شهبا، چاپ دوم، هرمس، تهران.
-مكاریك،ایرناریما(1385)دانش نامه نظریههای ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، نشر اگه، تهران.
-موفتی،پهری ساڵح(2012)گێڕانهوه لهچیرۆكهكانی(ئهحمهد محهمهد ئیسماعیل)، چاپ1، چاپخانهی حاجی هاشم،ههولێڕ.
-ههژار(1385)ههنبانه بۆرینه-فهرههنگی كوردی-فارسی، چاپ5، تهران.
--یعقوبی، رؤیا(1391)روایت شناسی و تفاوت میان داستان و گفتمان- براساس نظريات ژرار ژنت، مجله پژوهش نامه فرهنگ و ادب، شماره 13، سال هشتم، بهار و تابستان.
--اخوت،احمد(1371)دستور زبان دستان، نشرفر، اصفهان.
-الكساسبة،عبدالله مسلم(2006)تجربة سلیمان القوابعة الروائیة،دارالیازوری العلمیة للنشر و التوضیع، عمان، الاردن.
-Genette, Gerard(1983)Narrative Discourse An Essay in Method, Translated by Jane E.Lewin, Gernell university press, Ithaca, New York.
التنزيلات
منشور
إصدار
القسم
الرخصة
الحقوق الفكرية (c) 2023 Ranjdar Azad Azeez
هذا العمل مرخص بموجب Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
يوافق المؤلفون الذين ينشرون في هذه المجلة على المصطلحات التالية:
١. يحتفظ المؤلفون بحقوق الطبع والنشر ومنح حق المجلة في النشر الأول مع العمل المرخص له في نفس الوقت بموجب ترخيص المشاع الإبداعي [سيسي بي-نك-ند 4.0] الذي يسمح للآخرين بمشاركة العمل مع الإقرار بحقوق التأليف والنشر الأولي في هذه المجلة.
٢. يمكن للمؤلفين الدخول في ترتيبات تعاقدية إضافية منفصلة للتوزيع غير الحصري للنسخة المنشورة من المجلة من العمل (على سبيل المثال، نشرها في مستودع مؤسسي أو نشرها في كتاب) مع الإقرار بنسخة أولية نشر في هذه المجلة.
٣. يسمح للمؤلفين وتشجيعهم على نشر عملهم عبر الإنترنت (على سبيل المثال، في المستودعات المؤسسية أو على موقعهم على الويب) قبل وأثناء عملية التقديم، حيث يمكن أن يؤدي إلى التبادلات الإنتاجية، فضلا عن الاستشهاد المبكر والأكبر للعمل المنشورة ( انظر تأثير النفاذ المفتوح).