کاریگەرى ماددە هۆشبەرەکان لە سەر گەنجتوێژینەوەیەکى مەیدانیە لە چاکسازى /گەورانى سلێمانى

آثار المخدرات على الشبابدراسة ميدانية في إصلاحية السليمانية للبالغين

المؤلفون

  • ئارام ئەسعەد عبدالرحیم به‌شی كۆمه‌ڵناسی كۆلێژی زانسته‌ مرۆڤایه‌تییه‌كان،زانكۆی سلێمانی،شاری سلێمانی،هه‌رێمی كوردستان،عێراق
  • واحدە حمەويس نصرالله به‌شی كۆمه‌ڵناسی كۆلێژی زانسته‌ مرۆڤایه‌تییه‌كان،زانكۆی سلێمانی،شاری سلێمانی،هه‌رێمی كوردستان،عێراق

DOI:

https://doi.org/10.32410/huj-10538

الكلمات المفتاحية:

شباب، مخدرات، ادمان، مدمن، ماددە هۆشبەرەکان، ئالودەبوون، ئالودەبوو

الملخص

      يعتبر ادمان المخدرات ظاهرة عالمية انتشرت في معظم دول العالم ومنها اقليم كوردستان ، وخصوصا الشباب مدمنون على المخدرات وهو ما يشكل إنذارا خطيرا على مستقبل المجتمع الكردي وتدهور الانسجام الأسري. تهدف هذه الدراسة إلى التحقيق في آثار المخدرات على الشباب. هذا البحث هو بحث كمي ، والطريقة المستخدمة هي المنهج الوصفي التحليلي لـ (منهج المسح الاجتماعي) ، وكذلك الطريقة التاريخية المتبعة ، وقد حكم عليه في إصلاحية السليمانية للكبار ، والتي تم أخذها من (30٪) من من اصل (212) سجينا تتراوح اعمارهم بين (18 الى 34) من الشباب. أهم النتائج هي:  تتأثر الأسرة بأضرار المخدرات والتفكك الأسري أكثر من أي شخص آخر. تأثير الأصدقاء السيئين الذي يعتقد معظم المشاركين في البحث أنهم تعلموا المخدرات من خلال الأصدقاء . تسبب تأثير تعاطي المخدرات المستمر في فقدان الأمل والرغبة وهزيمة إرادة المستخدم. تستخدم الكريستال على نطاق واسع بين الشباب ، مما له تأثير كبير على الجوانب الجسدية والعقلية للمستخدم. لبيئة المنطقة وموقعها الجغرافي تأثير كبير على تعاطي المخدرات الذي يتزايد يوما بعد يوم.

 

پوختە

دیاردەی بەكارهینان گێرۆدەبوون بە ماددە هۆشبەرەكان، دیاردەیەکە جیهانى ، لە زۆربەى وڵاتانى جیهاندا تەشەنەی كردووە كە هەرێمی كوردستانیش لەم دیاردە جیهانییە بێبەش نییە، بە تایبەتی گەنجان و لاوان بە رێژەیەكی زۆر ئالودە ماددە هۆشبەرەكان بوون كە ئەمەش زەنگی مەترسیدارە لە سەر داهاتووی كومەڵگای كوردی و تیكچوونی شیرازی خێزان، ئامانجی سەرەكی ئەم توێژینەوە هەوڵدانە لە سەر زانينى کاریگەرى ماددە هۆشبەرەکان لە سەر گەنج . ئەم توێژینەوەیە، توێژینەوەیەکى چەندایەتییە و میتۆدى بەکارهاتوو بریتییە  لە میتۆدي وەسفی لە (ڕێگاى ڕووپێوى کۆمەڵایەتى)یە،هەروەها میتۆدى مێژووى بەکارهاتووە، كۆمەڵگەی ئەم توێژینەوەیە بریتییە لە سەرجەم سزادراوانى بەڕێوەبەرایەتیی چاكسازی گەوران سڵیمانى جۆری نموونە ناهەرەمەکى مەبەستدار، قەبارەی نموونەی ئەم توێژینەوە (65) سزادراو بووە لە بەڕێوەبەرایەتی چاكسازی گەوران سلێمانى ، کە لە(30%)سزادراوان وەرگیراوە لە کوى (212) سزادراو کە تەمەنیان لە نێوان (18 تا 34) کە گەنجن ، بۆ کۆکردنەوەى زانیارییەکانیش فۆرمى پرسیارنامە بەکارهاتوو. گرنکترین دەرئەنجامەکانى بریتییە لە: خێزان زۆرتر لە هەموو كەس دەكەوێتە ژێر كاریگەری زیانەکانى ماددە هۆشبەرەکان و هەڵە وشانەوەى خێزان. کاریگەرى هاوڕێ خراپ وایە کردوو کە زۆربەى ئەندامانى توێژینەوەکە کە پێیان وایە کە لە ڕێگاى هاوڕى وە فێرى مادە هۆشبەر بوون. کاریگەرى بەكارهێنانی بەردەوامى ماددەی هۆشبەرکان بووەتە هۆی نەمانی هیوا و ئاوات و تێكشكاندنی ئیرادە لە لای بەكارهێنەر. جۆرى ماددەى کیمیایى یان دەستکردەکان وەک (شیشە،کریستاڵ) لە ناو گەنجاندازۆر بەکاردێت کە ئەمەیش کاریگەرى گەورە کردووتە سە لایەنى جەستەى و دەروونى بەکارهێنەر. ژینگەى ناوچەکە وشوێنى جوگرافیایى کاریگەرى  گەورە هەیە لە سەر بەکارهێنانى مادەهۆشبەرەکان کە رۆژبە رۆژ روو لە زیاد بوونە.

المراجع

-بەدری، مەهدی،2007، ماددەهۆشبەرەكان وبڵاو بوونەوەی لە ئێران و رۆژهەڵاتی كوردستاندا،دەزگای موكریانی،هەولێر.

- تەڵعەت،رابەر،2006،گەنج و بەشداری سیاسی،چاپی یەكەم،دەزگای موكریان،چاپخانەی وەزارەتی پەروردە،هەولێر.

- ته‌ها، شه‌هاب فتاح ،2018،كاڵبوونه‌وه‌ی ئینتیمای نیشتیمانی وڕه‌هه‌نده‌كانی چاره‌سه‌ری، چاپخانه‌ی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده،هه‌ولێر

-حسن،ئەفرام محمد،2009، نەخۆشيە دەرونييەكان،چاپ دووەم،چاپخانەى ئاوينە،هەولێر.

- حسن،ئەفرام محمد 2012 ،دەروازەیەك بۆ نەخۆشییە دەرونی و هۆشمەندییەكان،چاپ سێیەم،چاپخانەی چوارچرا ،هەولێر.

- خاڵ، شێخ محمدی ،1367 ، فەرهەنگی خاڵ ،بەرگی یەكەم ،چاپ فردوسی ،كتابفروشی محمدی سقز، ایران

- زێبارى، تاهیر حسۆ،2018، ڕێبازەکانى توێژینەوەى زانستى لە کۆمەڵناسیدا، و.شەهلا وەلى ، نوسینگەى تەفسیر، هەولیر.

- سعید، شاهۆ ,2004 ، كۆمەڵگای گەنج، كۆمەڵگای پیر: دەربارەی سۆسیۆلۆجیای تەمەن و دەركەوتەكانی لە كۆمەڵگای كوردی دا، گۆڤاری ڕەهەند، ژمارە (16-17، چاپخانەی ڕەنج، سليمانى،

-سيوەلى،لوقمان، 2011، سێبةر تلياك ، چاپخانەى بينايى ، سليمانى

-عبدالرحیم، ئارام ، 2020، گەنج لە كۆمەڵگای كوردیدا، چاپخانەی نما، تاران.

-محەمەد،فائیز ئیبراهیم،2007،خووپێوەگرتن بە ماددە هۆشبەرەكان ،چاپخانەی خانی، هەوڵیر، سليمانى، هەرێمى کوردستان ،عراق

-مورته‌زوی،علی،2007،قاچاخی نێونه‌ته‌وه‌یی مادده‌ هۆشبه‌ره‌كان و یاسای نێونه‌ته‌وه‌یی،و. ب.مانی،بنكه‌ی توێژینه‌وه‌، هه‌ولێر ،

دووەم/ سەرچاوە عەرەبیەکان

-الحمدان، عايد علي، 2007،أثر الحروب في انتشار المخدرات،جامعة نايف العربية للعلوم الأمنية، الرياض،السعودیە

- الدمرداش، عادل ،1982، الادمان مظاهره و علاجه,المجلس الوطنى للثقافة و الفنون و الاداب,الكويت

- دويدري، رجاء وحيد،2000، البحث العلمي: اساسیاتە النظري وممارساته العلمية، ، دار الفکر، دیمشق،سوریە.

- السماک،محمد ازهر واخرون،1986،اصول البحث العلمى،مدرية دار الكتب للطباعة والنشر،جامعة الموصل، العراق.

- سمیرە أحمد،2007، مصطلحات علم الإجتماع، دار الثقافة، السعودية.

- صوان ،فرج محمد2017 .البحث العلمى – المفاهيم الافكار ،الطريق والعمليات، ، ابن نديم للنشر و التوزيع ،اردن.

- المهندی، خالد حمد, 2013 ، المخدرات النفسیە وجتماعیە واقتصادیە فی دول مجلس التعاون لدول الخلیج العربیە. مركز المعلومات الجنائیە لمكافحە المخد ارت لمجلس التعاون لدول الخلیج العربیە، الدوحە –قطر.

سێیەم: نامەى ماستەر و دوکتوراکان

- صالح، محمد، 1390، بررسى علل گرایش جوانان بە مصرف مواد مخدر در شهرستان بهشهر، فصلنامە روانشناسى تربیتى ، دانشگاە ازادە اسلامى واحد تنکابن ، سال دوم ، شمارە چهارم ، زمستان ، تهران

- فریدة، قماز ،2009، عوامل الخطر والوقایة من تعاطي الشباب للمخدرات، رسالة ماجستر(منشورە)،جامعة منتوري قسنطينة، كلية العلوم الإنسانية والعلوم الإجتماعية ، قسم علم النفس ، الجزائیر

-كریم ،لقمان صالح، 2009 ، هۆكارو جێكەوتە كۆمەڵایەتییەكانی خراپ بەكارهێنانی ماددەهۆشبەرەكان توێژینەوەیەكی مەیدانییە لە پارێزگای سلێمانی، ماستەرنامە (بلاونەکراوەتەوە) بەشى کۆمەلناسی، کۆلیژى زانستە مرۆڤایەتیەکان ،زانکۆی سلیمانی.

- محمد ، فائز ابراهیم ،2010، هۆكارە كۆمەڵایەتییەدەروونییەكانی تووشبوون بە ماددە هۆشبەرەكان " لێكۆڵێنەوەیەكی مەیدانییە لە سەر خووگرتووەكانی بەندكراو لە شاری هەولێر، ماستەرنامە (بلاوکراوەتەوە)بەشى کۆمەلناسى، کۆلیژى ئاداب. زانکۆی سەڵاحەدین.

سەرچاوە فارسیەکان

-احمدی ، سید احمد ،1383، روانشناسی نوجوانان و جوانان، چ ١١، انتشارات مشعل، اصفهان،ایران

-اخترمحقق، مهدی1385، جامعە شناسی اعتیاد، چاپ اول، نشر مولف، تهران،ایران

-اشتياني،الهام(1383) جامعةشناسى اعتياد در ايران امروز،چاپ اول، نشر مهاجر،تهران، ایران

-اميرى ،محمدمهدى(1389) اعتياد سبب شناسى ،پيشگيرى و درمان، انتشارات كلارا ، تهران،ایران

-دانش، تاج زمان ، 1384، مجرم كيست؟ جرم شناسى چيست؟ چاپ دەهەم ، انتشارات كيهان،تهران، ایران

-ربانى، رسول ،1383، جامعە شناسى جوانان،انتشارات اواى نور، چاپ دوم، تهران،ایران

-شفرز،برنهارد،1390، مبانی جامعەشناسی جوانان، ترجمە كرامت اللە راسخ، نشرنی،چاپ هفتم،تهران،ایران

- فرجاد، محمدحسين (1375)، آسيب شناسي اجتماعي و جامعه شناسي انحرافات، چاپ هفتم، ایران.

- گريدانوس،دونالد.اى(1393) مراقبت از نوجوانان،ترجمە،ثوريا صرامى، بزرگمهر، چاپ چوارم، انتشارات رشد،تهران،ایران.

-محسنی،رضا،١٣٦٨،اعتیادجوانان، فرایندها و راهكارهای پیشگیری، نشریەی فرهیختگان، شمارەی ٤٧،ایران

سەرچاوە ئینگلیزیەکان

-Maltby, personaliy, john(2007) Liz Day and Macaskill,individual differences and intelligence , England:Pearson Prentice Hall,academic journals.،On kapsabet municipality

- Report of the International Narcotics Control Board for ،2021 ، UNITED NATIONS "INCB" New York

-Saunders, Mark, Lewis, Philip (2007)Adrian and Thorn hill Research methods for business students (4 Ed) Pearson Education Limited.:Edinburgh Gate, Harlow

پێنجەم: سایت الکترونى

- یاسای وەزارتی وەرزش ولاوان www.kurdistan-parliament.org// سالێ‌ 2011- 1592020

- یاسای بەرنگار بوونەوەى ماددە هۆشبەر وکارتێکارە عەقڵییەکان،www.kurdistan-parliament.org سالێ‌ 2020- 1162021

-لوقائع العراقية، العدد، 4446، 8-5-2017، ص: 1

-(2019، estanews) 7122020

منشور

2024-06-30

كيفية الاقتباس

عبدالرحیم ئ. ئ. ., & نصرالله و. ح. . (2024). کاریگەرى ماددە هۆشبەرەکان لە سەر گەنجتوێژینەوەیەکى مەیدانیە لە چاکسازى /گەورانى سلێمانى: آثار المخدرات على الشبابدراسة ميدانية في إصلاحية السليمانية للبالغين. مجلة جامعة حلبجة:: گۆڤاری زانکۆی هەڵەبجە, 9(2), 118-141. https://doi.org/10.32410/huj-10538

المؤلفات المشابهة

يمكنك أيضاً إبدأ بحثاً متقدماً عن المشابهات لهذا المؤلَّف.