هۆكارە كانی بڵاوبونەوەى ماددە هۆشبەرەكان لە نێو گەنجاندا (توێژینەوەیەکى چۆنایەتییە لە بوارى ماددە هۆشبەرەكانەوەلە هەرێمى کوردستان)

اسباب انتشارات المخدرات بين الشباب (بحث كيفى فى مجال المخدرات فى اقلیم کوردستان)

المؤلفون

  • واحدە حمەويس نصرالله به‌شی كۆمه‌ڵناسی كۆلێژی زانسته‌ مرۆڤایه‌تییه‌كان،زانكۆی سلێمانی،شاری سلێمانی،هه‌رێمی كوردستان،عێراق
  • ئارام ئەسعەد عبدالرحیم به‌شی كۆمه‌ڵناسی كۆلێژی زانسته‌ مرۆڤایه‌تییه‌كان،زانكۆی سلێمانی،شاری سلێمانی،هه‌رێمی كوردستان،عێراق

DOI:

https://doi.org/10.32410/huj-10452

الكلمات المفتاحية:

گەنج، ماددە هۆشبەرەکان، ئالودەبوون، ئالودەبوو، شباب، مخدرات، ادمان، مدمن

الملخص

تعد ظاهرة تعاطي المخدرات والاتجار بها ، إلى جانب الإرهاب والحرب والجوع ، من الأزمات الكبرى في المجتمع البشري. وأصبح الشباب على وجه الخصوص مدمنين على المخدرات، الأمر الذي يشكل إنذارا خطيرا على مستقبل المجتمع الكردي وتدهور الانسجام الأسري،وهذا بناء على نظرية التعلم الاجتماعي ، الثقافة الفرعية، مجموعات الأقران ، السلوك الأسري ، الحرمان النسبي و نظرية الوقت الفراغ، ذوي علافة بأسباب انتشار المخدرات بين الشباب. وهذا البحث هو بحث هو بحث وصفي تحليلي کیفى، حيث تم من خلاله دراسة الإدمان على المخدرات وفهمه بأعتباره ظاهرة اجتماعية. تم استخدام أسلوب المقابلة لجمع المعلومات وأجريت المقابلات مع (13)خبيرا في مجال المخدرات، من بينهم (3)أطباء نفسيين و (6) أخصائيين إجتماعيين و(2)من مسؤولي منظمة المخدرات ومدعي عام ورئيس مديرية المخدرات في إقليم كوردستان. ولتفسير البيانات وتحليلها ، تم استخدام طريقة تحليل المحتوى النوعي من لجمع نصوص المقابلات ، وتصنيف البيانات بطريقة إزالة العناصر المكررة والمتشابهة.وأظهر البحث بأن من أسباب انتشار المخدرات بين الشباب:هي أسباب إجتماعية، عائلية، سياسية، إقتصادية، شخصية، ونفسية ، وهذا بالاضافة الى ضعف القانون، وغيرها، مما يجعل تعاطي المخدرات يزداد يوما بعد يوم.   


پوختە

     دیاردەی بەكارهینان و بازرگانییكردن بە ماددە هۆشبەرەكانەوە، لە پاڵ تیرۆر و شەڕ وبرسیەتییدا، یەكێك لە قەیرانە گەورەكانی كۆمەڵگای مرۆڤایەتییە، دیاردەی گێرۆدەبوون بە ماددە هۆشبەرەكانەوە لە هەموو وڵاتاندا تەشەنەی كردووە كە هەرێمی كوردستانیش لەم دیاردە جیهانییە بێبەش نییە، بە تایبەتی گەنجان و لاوان بە رێژەیەكی زۆر ئالودە ماددە هۆشبەرەكان بوون كە ئەمەش زەنگی مەترسیدارە لە سەر داهاتووی كومەڵگای كوردی و تیكچوونی شیرازی خێزان، بە پشت بەستن بە تیۆری فێربوونى کۆمەڵایەتى، وردەکلتور، گروپى هاوتەمەنان، هەڵسوکەوتى خێزانى، بێ بەشکردنى رێژەیى، کات بەتاڵەکان کە پەیوەندى بەهۆكارە كانی بڵاوبونەوە مادە هۆشبەرکانەوە هەیە لە نێو گەنجاندا.ئەم توێژینەوەیەکی لە جۆری وەسفی شیکاری چونایەتیە. وەک چۆن ئالوودەبوون دیاردەیەکی کۆمەڵایەتی لێکۆڵینەوەی لەسەر کراوە و تێگەیشتووە، بۆ کۆکردنەوەی زانیاری شێوازی چاوپێکەوتن بەکارهاتووە و چاوپێکەوتن لەگەڵ (١٣)كەسی شارەزا لە بواری ماددە هۆشبەرەکانەوە لە (٣) كەسی  پزیشکی دەروونی (٦) توێژەی كۆمەلایەتی(٢) بەرپرسی ڕێكخراوی مادەهۆشبەرەکان و(١) داواکارى گشتى(١) بەرپرسی بەرێوەبەرایەتی مادەهۆشبەرەكان لە هەریمی كوردستان ئەنجامدراوە. بۆ لێکدانەوە و شیکردنەوەی داتاکان، شیکاری ناوەڕۆکی لە چاوپێکەوتنەکاندا بەکارهێنراوە. بو کوکردنەوەی دەقی چاوپێکەوتنەکان، پۆلێنکردنی داتاکان بە شێوەیەک کە بابەتی  دووبارەبووەکان و هاوشێوەکان لاببرێن بابەت سەرەكیەكان دادەنرین ولە ئەنجامەى شیکردنەوە زانیارییەکان بەم دەرئەنجامانەگەیشتین: هۆكارە كانی بڵاوبونەوە مادە هۆشبەرەكان لە  نێو گەنجاندا بریتتیە لە هۆکارى کۆمەلایەتى و خێزانى ،  سیاسى و ئابورى ، تاک کەسى و دەروونى، لاوازى جێبەجێ نەکردنى یاساکان کە وایە کردوو مادە هۆشبەرەکان رۆژ بە رۆژ رو لە زیادبوون بکات.

المراجع

سەرچاوە فارسیەکان

١-ابادینسکی، هووارد ,١٣٨٢ ،جامعه شناسی مواد مخدر، مترجم محمد علی زکریایی. تهران: نشر دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر

٢-احمدی، حبیب , ١٣٧٧ ،.نظریه‌های انحرافات اجتماعی، شیراز: انتشارات راز:

٣-احمدی ، د. سید احمد ,١٣٨٣ ، روانشناسی نوجوانان و جوانان، چ ١١، اصفهان، انتشارات مشعل

٤-بیگی، جمال ,۱۳۸۴ ، «بهره برداری از اطفال در جرایم مواد مخده ر» ماهنامه دادرسی، سال نهم، شماره ۵۲، مهر و ابان

٥- بهرامی ، هادی ,٢٠٠٤ ، اعتیادو فرایند پیشگیری، چ1،تهران ، انتشارات سمت

٦-حسینیان،ارش , ١٣٩١ ،ماری جوانا –كندوكاری دریافتە های علمی ، ویرایش دوم، نشر اینترنتی پاد

٧-خالد كریمی و همكاران،١٣٩٩ ، تجربه زیسته‌ی سو‌و مصرف مواد مخدر درمیان جوانان، فصلنامە علمی فرهنگ و هنر، ص ٣٣-٥٨، تابستان

٨-فلیک، اووه،١٣٨٨ ، درا‌مدی بر تحقیق کیفی، ترجمه‌هادی جلیلی، چاپ دووم، تهران: نشرانى

٩-شفرز،برنهارد،١٣٩٠ ، مبانی جامعەشناسی جوانان، ترجمە كرامت اللە راسخ، نشرنی،چاپ هفتم ، تهران.

١٠-دانش، تاج زمان ، 1384، مجرم كيست؟ جرم شناسى چيست؟ ض10، تهران ، انتشارات كيهان،

١١- ربانى، رسول ،1383، جامعە شناسى جوانان،انتشارات اواى نور، چاپ دوم، تهران

١٢-كلمن،ورنان،١٣٨٢ش ،اعتیادچیست؟معتاد كیست،ترجمە :علیرضا میرفخرایی ،چاپ چوارەم، انتشارات واحدی.

١٣-لیتری، دن جی.سیرزر، مولیه.پیرسون،هلن والشتاین، ١٣٨٤ ،نظریه‌های سو‌و مصرف مواد مخدر. ترجمه محمد رضایی. تهران: انتشارات جامعه و فرهنگ.

١٤-مباركی ،محمد ،١٣٨٨ ،بررسی رابطە بین سرمایە اجتماعی وجرمە ،پایان نامەی كارشناسی ارشد شهید بهشتی دانشگاە تهران.

١٥-محسنی، رضا،١٣٦٨ ، اعتیاد جوانان، فرایندها و راهكارهای پیشگیری، نشریەی فرهیختگان، شمارە ی ٤٧.

١٦-محمدی، دكتر عباس، ١٣٨٥ ، بزهكاری نوجوانان و نظریەهای انحراف اجتماعی،نشر علم،تهران.

سێیەم:نامەى ماستەر و دوکتورا

١-كریم ،لقمان صالح، 2009 ، هۆكارو جێكەوتە كۆمەڵایەتییەكانی خراپ بەكارهێنانی ماددەهۆشبەرەكان توێژینەوەیەكی مەیدانییە لە پارێزگای سلێمانی ئەنجام دراوە بە مەبەستی بە دەست هینانی پلەی ماستەرنامە زانکۆی سلیمانی ،بلاو نەکراوەتەوە

٢-الرکابى، المیاو یاسین،٢٠١١، اسباب تعاطى المواد المخدرة لدى طلبة المرحلة الاعدادية دراسة مةيدانية ، الجامعة المستنصرية ،كلية التربية ، مجلة العلوم النفسية، العد 19، البغداد

٣-الهویش، یوسف بن محمد، ٢٠١٧، اسباب انتشارات ظاهرة تعاطى المخدرات بين الشباب و اثارها، المجلة العربية للدراسات الامنية، المجلە٣٣، العدد٧٠، الریاض

- صالح، محمد، ١٣٩٠، بررسى علل گرایش جوانان بە مصرف مواد مخدر در شهرستان بهشهر، فصلنامە روانشناسى تربیتى ، دانشگاە ازادە اسلامى واحد تنکابن ، سال دوم ، شمارە چهارم ، زمستان ، تهران

چوارەم / سایت الکترونى

١-یاسای پەرلەمانی كوردستان، روژنامەی (وقائعی)، یاسای وەزارتی وەرزش ولاوان www.kurdistan-parliament.org// سالێ‌ ٢٠١١- ١٥٩٢٠٢٠

٢- یاسای پەرلەمانی كوردستان، روژنامەی (وقائعی)، یاسای بەرنگار بوونەوەى ماددە هۆشبەر وکارتێکارە عەقڵییەکان ،www.kurdistan-parliament.org// سالێ‌ ٢٠٢٠- ١١٦٢٠٢١

پێنجەم/ سەرچاوە ئیتگلیزیەکان

-Brissing, Peter, Farrow. JA , 1990, a new look at gender difference in drinking and driving in flunkies experiences and attitudes among new among new adolescent.

- Dan J. Lettieri, Ph.D. Mollie Sayers Helen Wallenstein Pearson, 1980,THEORIES ON DRUG Abu, seselected Contemporary Perspectives NIDA Research Monograph

- Parsons Talcott,1175, “certam primary sources and patterns of aggression in the social structure of thewestern world”in essages in sociological theoty. Revised edition.

- Report of the International Narcotics Control Board for 2021 UNITED NATIONS "INCB" New Yor

منشور

2023-03-30

كيفية الاقتباس

نصرالله و. ح. ., & عبدالرحیم ئ. ئ. (2023). هۆكارە كانی بڵاوبونەوەى ماددە هۆشبەرەكان لە نێو گەنجاندا (توێژینەوەیەکى چۆنایەتییە لە بوارى ماددە هۆشبەرەكانەوەلە هەرێمى کوردستان): اسباب انتشارات المخدرات بين الشباب (بحث كيفى فى مجال المخدرات فى اقلیم کوردستان). مجلة جامعة حلبجة:: گۆڤاری زانکۆی هەڵەبجە, 8(1), 116-128. https://doi.org/10.32410/huj-10452

المؤلفات المشابهة

يمكنك أيضاً إبدأ بحثاً متقدماً عن المشابهات لهذا المؤلَّف.