كودەتای (ثور)ی (27ی نیسانی 1978) لە ئەفغانستان توێژینەوەیەكی مێژوویی-سیاسییە

المؤلفون

  • هاوار كمال میرزا عبدالله بەشی مێژوو، ‌كۆلێجی زانستەمرۆڤایەتییەكان، زانكۆی سلێمانی،شارى سلێمانی، هەرێمى کوردستان، عێراق

DOI:

https://doi.org/10.32410/huj-10366

الكلمات المفتاحية:

کودەتای(ثور)، ئەفغانستان، یەکێتی سۆڤیەت، حیزبی دیموکراتی خەلقی ئەفغانستان

الملخص

ان انقلاب ثور قد وقع عام(1978) من قبل حزب الخلق الديموقراطي (PDPA)، ووقع هذا الانقلاب ضد محمد داوود خان(1973-1978)، بحيث اصبح نقطة تحول في التاريخ الافغاني، مما ادى إلى حدوث ازمة سياسية واقتصادية وثقافية، وعلى المستوى الخارجي فالذي فجر القضية هو تعلق حزب الخلق الديموقراطي بالسوفيت و مهد ذلك الطريق للقوات السوفيتية للهجوم على افغانستان. ان سبب اختياري لهذا البحث هو أهمية وحساسية انقلاب ثور ومما ترتب عنه من نتائج وآثار، بذلك الحالة السياسية لافغانستان وكيف إستطاع حزب الخلق الديموقراطي إنهاء سلطة محمد داوود خان ؟. وكيف كان رد فعل ونتائج هذا الانقلاب وكيف كان سبباً في حصول عدم الرضاء الداخلي بسبب القمع ومحاولة تغيير النظام أو الثقافة السياسية من قيل الشيوعيين، والذي مهد الطريقللهجوم على افغانستان من قبل السوفيت ؟.
استعنت في دراسة هذا البحث بالمنهج التاريخي والتحليلي لدراسة انقلاب ثور واظهارنتائجهٌ وآثار الدولية على افغانستان. ويتوزع البحث على مقدمة واربعة مطالب. يتعلق المطلب الاول باعطاء نبذة تأريخية حول وضع افغانستان قبل انقلاب ثور (1978)، أما المطلب الثاني فقد تم تخصيصه للتحدث عن ظروف وعوامل ووقوع الانقلاب، أما المطلب الثالث فقد تطرقت فيه إلى كيفية حدوث ووقوع الانقلاب ورد الفعل العالمي تجاهه، والمطلب الأخير من هذه الدراسة سلط فيه الضوء على النتائج التي ترتبت على انقلاب ثور وآثاره على افغانستان، وفي ختام الدراسة تم التطرق إلى ابرز الاستنتاجات التي توصلت اليها خلال هذه الدراسة.

المراجع

لیستی سەرچاوەكان:

یەكەم: نامه‌ى زانستى:

/ تێزى دكتۆرا:

أ: به‌ زمانى كوردى:

- صالح ، گۆران ابراهیم(2019‌): ململانێی ئەمریکا-سۆڤێت لە ئەفغانستان و کاریگاریی لەسەر ستراتیژی ئەمریکا لە ڕۆژهەڵاتی ناواڕاستدا( ١٩٧٩-١٩٨٩)، تێزى دكتۆرايه‌ پێشكه‌شى كۆلێژى زانسته‌مرۆڤايه‌تييه‌كان/ به‌شى مێژوو كراوه، زانكۆى سلێمانى، (بڵاونه‌كراوه‌).

ب: به‌ زمانى ئينگليزى:

- Gul Khan, Imtiyaz(2010): Afghan Wars and their Impact on Rural life (19th-20th) century, submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in History to University of Kashmir, Center of Central Asian Studies University of Kashmir, Srinagar.

- Fenzel, Michael R.( 2013): The Failure of Soviet Decision Making in the Afghan War 1979-1989, Doctoral Dissertation, Naval Postgraduate School, Monterey, California.(No Published)

- Khalid, Mohammad(1986-87): Afghanistan and the Super Powers since 1945,Thesis Submitted to the Aligarh Muslim University for the award of the Degree of Doctor of Philosophy in Political Science, Department of Political Science/ Aligarh Muslim University, Aligarh (India).

/ نامه‌ى ماجستێر:

- احمدی، نجیب الله(2391): تاریخچە مختصر سرمایە گذاری در افغانستان، پایان نامە دورە لیسانس، وزارت تحصیلات عالی، پوهنتون كابل/ پوهنحی روانشناسی و علوم تربیتی، افغانستان.

دووه‌م: كتێب:

/ بەزمانی فارسی:

- جیوستوزی، آ‌نتونیو(1386): افغانستان; جنگ، سیاست و جامعە(135-1371)، ترجمە: اسدالله شفایی، چاپ اول، ناشر محمد ابراهیم شریعتی افغانستانی (عرفانی)، تهران.

- روا، اولیور(1369): افغانستان (اسلام و نوگرایی سیاسی)، ترجمە: ابوالحسن سروقد مقدم، مؤسسە چاپ‌و انشارات آ‌ستان قدس رضوی، چاپ اول، ایران،.

- گروموف، ب.( بدون سال چاپ): ارتش سرخ در افغانستان(خاطرات قوماندان عمومی قوای روسی در افغانستان)، ترجمە: عزیز(اریانفر)، انتشارات (AFGHAN-ASSOCIATION Germany)، بدون جاە.

- احمدی، حسین (پدید آور)( ١٣٨٩): تحولات منطقە ای افغانستان، چاپ اول، مؤسسە مطالعاتعات تاریخ معاصر ایران، تهران.

- پهلوان، چنگيز(‌1377): افغانستان ( عصر مجاهدين و برآمدن طالبان)، چاپ اول، نشر قطره، تهران.

- رستم(1363): سیاست خارجی و روابط بین المللی جمهوری دموكراتیك افغانستان، مطبعه حزبی، كابل.

- نشاط، زلمی ، عرفانی، محمد و محمدی، عبدالاحد(1396): راە دشوار مردم سالاری در افغانستان( ارزیابی و نقد گفتمان های ملی پیرامون نظام های سیاسی بدیل در افغانستان)، انستیتیوت مطالعات استراتیژیك افغانستان، كابل،.

- سنگلاخی، سید علی موسوی (دکتر)( 1388): تاریخ تحلیلی افغانستان از ظاهرشاە تا كرزی، چاپ اول، مطبعه بلخ، كابل.

- ربنتیا، سید قاسم(1336): افغانستان در قرن نزدە، چاپ دوم، انجمن تاریخ افغانستان/ دولتی مطبعه، افغانستان.

- اخوان، صفا (گردآ‌وردە)( 1380): تاریخ شفاهی افغانستان(1900-1992 میلادی)، مركز چاپ‌و انتشارات وزارت امور خارجە، چاپ اول، تهران.

- قندهاری، طالب محمد حسین(1362): نگاهی بە دیروز و امروز افغانستان، چاپ دوم، ناشر كتاب ح-ر- مهاجر غزنوی- چاپ پیوند، افغانستان.

- طنین، ظاهر(1384): افغانستان در قرن بیستم(1900-1996)، چاپ دوم، ناشر محمد ابراهیم شریعتی افغانستانی (عرفانی)، تهران،.

- وفایی زادە، محمد قاسم (دکتر)، كریمی‌،حسین علی و ابراهیمی، غلام رضا(جدی 1395 خورشیدی): بررسی گفتگوهای صلح در افغانستان در چهار دهە گذشتە، انستیتوت مطالعات استراتژیك افغانستان(AISS)، كابل،.

- حقجو، میر آ‌قا(1380): افغانستان و مداخلات خارجی، چاپ اول، انتشارات مجلسی، قم.

/ بە زمانی ئینگلیزی:

- Arnold, Anthony(1985)‏: Afghanistan: The Soviet Invasion in Perspective, Hover Press Publication, Stanford.

- Jackson, Ashley(2009): THE COST OF WAR; Afghan Experiences of Conflict, 1978 – 2009, Report Published by Oxfam International, No Place.

- Rubin, Barry(1981): Paved With Good Intentions; The American Experience And Iran, Published in Penguin Books, New York and London.

- Amstutz, J.Bruce(1986): Afghanistan; The first Five years of Soviet Ocupation, National Defence University Press, Washington DC. DOI: https://doi.org/10.21236/ADA187795

- Cordovez, Diego and Harrison, Selig S.(1995): Out of Afghanistan; The Inside Story of the Soviet Withdrawal, Oxford University Press, New York. DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780195062946.001.0001

سێیەم: گۆڤارەكان:

- برجيان، حبيب(تابستان 1381): سرگذشت افغانستان به‌ روايت پرچم، مجله‌ نامه‌پارسى، س7، ش2.

- نظری، علی اشرف و زهی، ناصر یوسف(زمستان 1395): نظریەی پخش و بازتاب های انقلاب اسلامی ایران بر افغانستان، فصلنامە پژوهش های انقلاب اسلامی، انجمن علمی انقلاب اسلامی ایران، سال پنجم، شمارە(19).

چوارەم

: سایتی ئەلیكترونی:

/ به‌ زمانى فارسى :

-رادیو آ‌زادی آ‌فغانستان(7 ثور 1398): عوامل كودتا بالای رئیس جمهور سردار محمد داوود خان چە بود؟، چهارشنبە، برگرفتە در (22 نیسان 2020) از ویب سایت:

<<https://da.azadiradio.com/a/29903025.html>>.

- تدینی، مهدی(۱۸ شهریور ۱۳۹۹): قصه تلخ کودتاهای افغانستان که فراموش شدند!، برگرفتە در (22 نیسان 2020) از ویب سایت:

<< http://irdiplomacy.ir/fa/news/1995068/ قصه-تلخ-کودتاهای-افغانستان-که-فراموش-شدند->>.

/ به‌ زمانى ئينگليزى:

-No Author(17 March 2009): Remains of Afghan leader buried, published in, drawn from the website: <<http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/7947659.stm>> accessed in (11 March 2020).

-No Author(12 April, 2004): The «Great Saur Revolution», , drawn from the website: <<https://www.workersliberty.org/node/1935>> accessed in(7 march 2020).

منشور

2021-03-20

إصدار

القسم

Articles

كيفية الاقتباس

كمال میرزا عبدالله ه. . (2021). كودەتای (ثور)ی (27ی نیسانی 1978) لە ئەفغانستان توێژینەوەیەكی مێژوویی-سیاسییە. مجلة جامعة حلبجة:: گۆڤاری زانکۆی هەڵەبجە, 6(1), 132-151. https://doi.org/10.32410/huj-10366