ڕۆڵ و ئامانجی كۆماری ئیسلامی ئێران له‌ به‌نێوده‌وڵه‌تیكردنی كیمیابارانكردنی شاری هه‌ڵه‌بجه‌

یه‌كه‌م: سه‌رچاوه‌ كوردیه‌كان:

-بابه‌كر، حسن: هه‌وراز و نشێو كه‌مێك له‌وه‌ی له‌بیرمه‌ له‌ جموجوڵی ئیسلامی له‌ كوردستانی عێراق 1983- 1999، چاپخانه‌ی سیما، چاپی یه‌كه‌م، سلێمانی، 2011.

-پاوه‌ر، سه‌مانسا: ئه‌مریكا و ئه‌نفال، و، به‌ختیار كه‌ریم، ده‌زگای چاپ و په‌خشی سه‌رده‌م، چاپی یه‌كه‌م، سلێمانی، 2008.

-جه‌لال، برایم: چه‌پكێك له‌ مێژووی كۆمه‌ڵه‌، چاپخانه‌ی ڕوون، 2011.

-جه‌مال نه‌به‌ز: ئێسته‌و پاشه‌ڕۆژی نه‌ته‌وه‌ی كورد له‌به‌ر گڕی ئاگری جه‌نگی عێراق‌و ئێران دا، چاپی دووه‌م، هه‌ولێر، 2008.

-حاجی محمود، محمد: رۆژ ژمێری پێشمه‌رگه‌یه‌ك، باسی روداوه‌كانی (20) ساڵی خه‌باتی شۆڕشی نوێ‌ی گه‌له‌كه‌مان ده‌كات 1976-1996، به‌رگی یه‌كه‌م 1976- 1981، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌و ئۆفسێتی بێسارانی، سلێمانی، 1999.

-حاجی محمود، محمد: رۆژ ژمێری پێشمه‌رگه‌یه‌ك، باسی روداوه‌كانی (20) ساڵی خه‌باتی شۆڕشی نوێ‌ی گه‌له‌كه‌مان ده‌كات 1976-1996، به‌رگی دووه‌م 1982- 1986، بێ شوێنی چاپ، بێ ساڵی چاپ.

-حاجی مشیر، شه‌وكه‌ت: كاره‌ساتی كیمیابارانی هه‌ڵه‌بجه‌ به‌هاری 1988 كورته‌باسێكی جوگرافی- ئابوری- كۆمه‌ڵایه‌تی- سیاسی، چاپی یه‌كه‌م، سلێمانی، 1998.

-خلیفه‌ محمد، حسین: چه‌مكێك له‌ مێژووی كاره‌ساته‌كانی كوردستان و هه‌ڵه‌بجه‌ش له‌م مێژووه‌دا، چاپ و بڵاوكردنه‌وه‌ی مه‌كته‌بی ڕاگه‌یاندنی ناوه‌ندی حیزبی سۆسیالیست دیموكوراتی كوردستان، چاپی یه‌كه‌م، سلێمانی، 1999.

-ڕێباز: قه‌ندیل به‌غدای هه‌ژاند، یاداشته‌كانی پێشمه‌رگایه‌تی له‌ساڵانی 1976- 1980، چاپخانه‌ی په‌یوه‌ند، چاپی دووه‌م، سلێمانی، 2008.

-سۆران، حسێن: له‌ مه‌نفاكانی ناسیۆنالیزمه‌وه‌ بۆ كوشتنی زمان و جه‌سته‌، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕه‌هه‌ند، سلێمانی، 2010.

-شاكه‌لی، محمد: له‌ بزوتنه‌وه‌وه‌ بۆ حیزبی سۆسیالیستی كوردستان 1976- 1993،بڵاوكراوه‌ی كۆمه‌ڵه‌ی ڕوناكبیری و كۆمه‌ڵایه‌تی كه‌ركوك، چاپخانه‌ی كارۆ، كه‌ركوك، 2011.

-علی، عادل سدیق: كۆمه‌ڵكوژی كورد له‌ جه‌نگی ئێران- عێراق هه‌ڵه‌بجه‌ 16/ 3/ 1988 به‌نمونه‌ توێژینه‌وه‌یه‌كی مێژویی – سیاسی، چاپ ڕێنوێن، سلێمانی، 2018.

-علی، گۆران: سه‌ربازه‌ بوێره‌ ونه‌كانی دوێنێ و فه‌رامۆشكراوه‌كانی ئه‌مرۆ، گۆڤاری ئازاری هه‌ڵه‌بجه‌، ساڵنامه‌یه‌كی تایبه‌ته‌ به‌ كاره‌ساتی كیمیابارانكردنی هه‌ڵه‌بجه‌، مه‌ڵبه‌ندی یه‌كی هه‌ڵه‌بجه‌ی كۆمه‌ڵی ئیسلامی دریده‌كات، ژماره‌ 10، 16/ 3/ 2010.

-كۆكه‌یی، سابیر: ناڵه‌ی پێشمه‌رگه‌یه‌ك بۆ مێژوو، به‌شی یه‌كه‌م، بێشوێنی چاپ، 2001.

-گوڵپی، فایه‌ق: سیاسه‌تی نه‌ته‌وه‌په‌رستی داگیركه‌ران و په‌رچه‌كرداری خێڵه‌كی كورد، چاپخانه‌ی ڕه‌نج، 2010.

-مام جه‌لال: سه‌روه‌ری و یۆبیڵی زیوین و ئه‌ركه‌كانی داهاتوو، له‌بڵاوكراوه‌كانی ده‌زگای ناه‌ندی ڕاگه‌یاندنی یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان، ساێمانی، 2000.

-محمد ئه‌مین، فاروق محمد: سیاسه‌تی ئێران به‌رامبه‌ر جوڵانه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد ل باشوری كوردستان 1975- 1989، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕێ نوێ، سلێمانی، 2014.

-مه‌لا، ڕه‌فعه‌ن: ڕۆژه‌ ته‌ماویه‌كان، چاپ اول، چاپخانه‌ كارو، سلیمانی، 2008.

-مه‌لاقادر، محمد: سه‌ربرده‌ كورته‌یه‌ك له‌ بیره‌وه‌ریه‌كان، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ئاراس، هه‌ولێر، 2009.

-نێروه‌یی، علی ته‌ته‌ر: سیاسه‌تی حكومه‌تی عێراق له‌ كوردستان له‌ سایه‌ی به‌ڵگه‌نامه‌ فه‌ڕمیه‌كاندا، چاپی یه‌كه‌م، به‌رگی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی زانكۆی دهۆك، دهۆك، 2010.

-نێروه‌یی، علی ته‌ته‌ر: سیاسه‌تی حكومه‌تی عێراق له‌ كوردستان له‌ سایه‌ی به‌ڵگه‌نامه‌ فه‌ڕمیه‌كاندا، چاپی یه‌كه‌م، به‌رگی دووه‌م، چاپخانه‌ی زانكۆی دهۆك، دهۆك، 2010.

-هه‌ورامانی، ئیبراهیم: 48 كاتژمێر سه‌رفه‌ری فۆتۆگرافه‌رێك بۆ هه‌ڵه‌بجه‌، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی كارۆ، بێ شوێنی چاپ، بێ ساڵی چاپ.

-ئه‌مین، نه‌وشیروان مسته‌فا: خولانه‌وه‌ له‌ناوبازنه‌دا، دیوی ناوه‌وه‌ی ڕوداوه‌كانی كوردستانی عێراق 1984- 1988، به‌رلین، 1999.

-ئه‌مین، نه‌وشیروان مسته‌فا: له‌هاوخه‌باتیه‌وه‌ بۆ ته‌خوین، چاپی یه‌كه‌م، بێ شوێنی چاپ، 2010.

-ئینتیسار، نادر: ئیتنۆ نه‌ته‌وایه‌تی كوردی، وه‌رگێڕانی، عه‌تا قه‌ره‌داخی، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی قانع، سلێمانی، 2003.

دووه‌م: سه‌رچاوه‌ فارسیه‌كان:

-ابوغزاله‌، عبدالحلیم: جنگ عراق و ایران، ترجمه‌، نادر نوروز شاد، تهران، مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس (مركز مطالعات و تحقیقات جنگ)، چاپ دوم، چاپ عقیلی، 1390.

-اردستانی، حسین: تنبه متجاوز، بررسی تحولات سیاسی- نظامی از تابستان 1361 تا فروردین 1367، تجزیه‌ و تحلیل جنگ ایران و عراق، تهران، مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، جلد سوم، چاپ چهارم، 1390.

-اردستانی، حسین، تكاپوی جهانی برای توقف جنگ، روزشمار جنگ ایران و عراق 28 ابان تا 24 دی 1366، مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، مركز مطالعات و تحقیقات جنگ، چاپ پنجاودوم، چاپ قلم اذین، چاپ سوم، تهران، 1389.

-انتصار، نادر: سیاست كردها در خاورمیانه‌، ترجمه‌، عرفان قانعی فرد، تهران، نشر علم، چاپ اول، چاپ رامین، 1390.

-انصاری، مهدی. محمود، یزدانفام، جنگ محدود ایران و امریكا در خلیج فارس، روزشمار جنگ ایران و عراق 1 مهر تا 27 ابان 1366، مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، مركز مطالعات و تحقیقات جنگ، چاپ پنجاویكم، چاپ قلم اذین، چاپ دوم، تهران، 1390.

-ایزدی، یدالله: عملیات والفجر- 10 فشار جهانی به‌ ایران برای پذیرش قطعنامه‌ 598، روزشمار جنگ ایران و عراق 23 اسفند 1366 تا 27 فروردین 1367، تهران، مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، مركز مطالعات و تحقیقات جنگ، كتاب پنجاه وچهارم، چاپ قلم اذین، چاپ اول، 1392.

-پارسادوست، منوچهر: ما و عراق از گذشته‌ دور تا امروز (نجاوز عراق، پیامدها، پایان جنگ و رویدادهای پس از ان)، انتشارات شركت سهامی انتشار، چاپ دوم، چاپخانه‌ عماد، تهران، 1386.

-جی. كلی، مایكل: نسل كشی در كردستان عراق (صدام حسین و یك محاكمه‌ نا تمام)، ترجمه‌. سربس نظری، مؤسسه‌ انتشارات امیر كبیر، چاپ واژه‌ پرداز اندیشه‌، چاپ اول، تهران، 1390.

-حسن، اركان: مناسبات ایران با كردهای عراق در جنگ ایران و عراق شهریور 1359- مرداد 1367، پایان نامه‌ كارشناسی ارشد، رشته‌ تاریخ، گرایش انقلاب اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، ایران- قزوین، بهمن 1393. (منتشر نشده‌).

-حق پناه، جعفر: كردها و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران، انتشارات مؤسسه‌ و فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین الملل ابرار معاصر ایران، جلد اول، 1387.

-دردودیان، محمد: شلمچه‌ تا حلبچه‌، بررسی وقایع سیاسی- نظامی جنگ در سال 1366 درگیری با امریكا در خلیج فارس، انتقال منطقه‌ نبرد از جنوب به‌ غرب، سیری در جنگ ایران و عراق، تهران، مركز اسناد دفاع مقدس "مركز مطالعات تححقیقات جنگ"، جلد چهارم، چاپ هفتم، چاپخانه‌ ارین، 1390.

-رنجبر كرمانی، علی اكبر: روزشمار زندگی امام خمینی، چاپ و نشر عروج- مؤسسه‌ تنظیم و نشر امام خمینی، چاپ دوم، تهران، 1389.

-السامرائی، وفیق: ویرانی دروازه‌ شرقی، ترجمه‌، عدنان فاروقی، تهران، مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس "مركز مطالعات تححقیقات جنگ"، چاپ ششم، 1388.

-شیرازی، حبیب الله ابوالحسن. طارمی، كامران: نقش گروه های معارض در روابط ایران و عراق 1375- 1378، مركز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، تهران، 1384.

-علایی، حسین: روند جنگ ایران و عراق، تهران، نشر مرزوبوم، چاپ ارین، جلد اول، چاپ اول، 1391.

-علایی، حسین: روند جنگ ایران و عراق، تهران، نشر مرزوبوم، چاپ ارین، جلد دوم، چاپ اول، 1391.

-غفوری، علی: تأریخ جنگهای ایران از مادها تا به‌ امروز، تهران، انتشارات اطلاعات، چاپ دوم، 1389.

-كوچیرا، كریس: چالش جنبش ملی كرد یا رویایی شیفته استقلال، ترجمه‌. عزیز ماملی، چاپ دوم، سلیمانی، 2008.

-ناطقی، احمد: صدای سكوت، مؤسسه‌ سراسیمرغ سحر، چاپ اندیشه‌ نوین، چاپ اول، تهران، تابستان 1389.

-هاشمی، علیرزا، پایان دفاع و اغاز بازسازی كارنامه‌ و خاطرات سال 1367 اكبر هاشمی رفسنجانی، تهران، نشر معارف انقلاب، چاپ سپه‌، 1390.

-هاشمی، عماد: اوج دفاع كارنامه‌ و خاطرات سال 1365 اكبر هاشمی رفسنجانی، تهران، نشر معارف انقلاب، چاپخانه‌ مركز انقلاب اسلامی- معین، 1388.

سییه‌م: سه‌رچاوه‌ عه‌ره‌بیه‌كان:

-طالبانی، مكرم: مراحل تطور الحركه‌ القومیه‌ الكردیه‌، مسیره‌ الحركه‌ التحریریه‌ الكردیه‌، الكرستان العراق، السلیمانیه‌، مؤسسه‌ حمدی للطباعه‌ و النشر، المجلد الثانی، 2010.

-علی، هادی: الشعب الكردی و السیاسات الدولیه‌ فی القرن العشرین كوردستان نموذجأ، دراسه‌ تحلیلیه‌ ناقده‌، انتشارات روشنبیر، مطبعه سیما، سلیمانیه‌، 2008.

چوارەم: چاوپێکەوتن:

-چاوپێكه‌وتنی توێژه‌ر له‌گه‌ڵ، لوقمان عبدالقادر محمد، سه‌رۆكی كۆمه‌له‌ی قوربانیانی هه‌ڵه‌بجه‌یه‌ و یه‌كیكه‌ له‌و بریندارانه‌ی كه‌ له‌ ئێرانه‌وه‌ نێردراوه‌ بۆ ئه‌ڵمانیا و ماوه‌ی 40 ڕۆژ له‌و وڵاته‌ چاره‌سه‌ری بۆ كراوه‌. له‌ 29/ 3/ 2019 له‌ شاری هه‌ڵه‌بجه‌ چاوپیكه‌وتنی له‌گه‌ڵ كراوه‌.

پێنجه‌م: سایتی ئه‌لیكترۆنی:

-فیروابادی، محمد علی: چرا دیكتاتور عراق علیه ملت خودش جنایت كرد؟ سایت دیپلماسی ایرانی، تاریخ انتشار 24 اسفند 1396. به‌ نقل از مجله‌ المانی اشپیگل، شماره‌ 14 سال 1988. http://irdiplomacy.ir/fa/news %

-مرشدی، ارسلان: حلبچه‌ قربانی تسلیحات شیمیایی، سایت تاریخ ایرانی، http://www.tarikhirani.ir/Modules/News/Phtml/News.PrintVersion.Html.php

-باستانی، حسین: اسناد همراهی امریكا با حملات شیمیایی عراق علیه ایران. سایت بی بی سی فارسی، تاریخ انتشار 28 ژوئن 2017/ 7 تیر 1396. http://www.bbc.com/persian/iran-

-باشگاه خبرنگاران جوان: شهیدی كه‌ از لحظات بمباران شیمیایی حلبچه‌ عكس های بدیعی گرفت، گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان حوزه‌ قران و عترت، تاریخ انتشار 9 اردیبهشت 1396. https://www.yjc.ir/fa/news/

-باشگاه خبرنگاران جوان: ناگفته های بازجویی صدام، گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ انتشار 5 دی 1395. https://www.yjc.ir/fa/news/

-باشگاه خبرنگاران: وسیع ترین حمله‌ شیمیایی بعد از جنگ جهانی اول، گروه ویژه‌ نامه‌ دفاع مقدس باشگاه خبرنگاران، تاریخ انتشار 6 مهر 1392. https://www.yjc.ir/fa/news