Kurdish National Liberation Movement from Rizgari Journal Perspective 20th April 1969 till 27th March 1970 A Historical Study

Authors

  • Ahmad Hamadameen Omar Social Sciences Department, College of Basic Education , Salahaddin University, Erbil City, Kurdistan Region, Iraq

DOI:

https://doi.org/10.32410/huj-10343

Keywords:

Movement, Liberation, National, Kurdish, Rizgari

Abstract

Rizgari Journal, as a general weekly journal, issued with the support of Political Bureau Wing of Kurdistan Democratic Party, has been able to cover a wide area from the Kurdish journalism history and has gathered wide readership around itself. Due to this historical significance and lack of any academic study concerning the standing-point of Rizgari journal towards Kurdish Liberation Movement, this study was deemed necessary.

This paper consists of an introduction, four sections and an introduction. The first section is devoted to an overview of Rizgari Journal focusing on the idea of issuing the journal , the editing board ,the numbers issued along with the objectives of the journal. The second section tackles the way Rizgari journal looks at Kurdish National Liberation Movement. The third section presents the importance of writing the history of Kurdish National Liberation movement in Rizgari journal. In this section, the historical articles along with analytic articles concerning the various stages of the Kurdish Liberation movement are shown. The fourth section is devoted to displaying the viewpoint of Rizgari journal towards the Kurdish National Liberation movement in the period when the journal was issued. The paper end in a number of conclusions drawn from the study.

 

References

ده‌ستنووس

ب. ژیوار، پێشه‌كییه‌ك بۆ له‌ چاپدانه‌وه‌ی گۆڤاری ڕزگاری، ده‌ستنووس.

كتێب

ئەمین، نه‌وشیروان مسته‌فا (1998)، په‌نچه‌كان یه‌كتر ئه‌شكێنن دیوی ناوه‌وه‌ی روداوه‌كانی كوردستانی عێراق 1979-1983، چاپی سێیه‌م، (سلێمانی).

بارزانی، مه‌سعود، (بێ ساڵی چاپ)، بارزانی و بزووتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد شۆڕشی ئه‌یلوول 1961-1975، به‌رگی سێیه‌م، به‌شی یه‌كه‌م، (بێ شوێن چاپ).

تاڵه‌بانی جه‌لال (1966)، كوردایه‌تی بزووتنه‌وه‌ی ڕزگاری نه‌ته‌وایه‌تی گه‌لی كوردستانه‌، چاپی سێیه‌م، (چاپخانه‌ی خه‌بات).

جاف، وریا (1996)، مێژووی ڕۆژنامه‌گه‌ری پارتی دیموكراتی كوردستان 1946- 1996، چاپی یه‌كه‌م، (دهۆك، چاپخانه‌ی خه‌بات).

جه‌لال، ئیبراهیم (1999)، خوارووی كوردستان و شۆڕشی ئه‌یلول بنیاتنان و هه‌ڵته‌كاندن 1961-1975، چاپی دووه‌م، (سوید، چاپخانه‌ هێرمان).

حەمەدئەمین، ئه‌حمه‌د (2020) ، بیبلیۆگرافیای گۆڤاری ڕزگاری 20ی نیسانی 1969 – 27ی مارتی 1970، چاپی یه‌كه‌م، (هه‌ولێر، چاپخانه‌ی هێڤی).

ڕەشید، سه‌لاح 2017، مام جه‌لال دیداری ته‌مه‌ن له‌ لاوێتیه‌وه‌ بۆ كۆشكی كۆماری، به‌شی یه‌كه‌م، چاپی یه‌كه‌م، (سلێمانی، چاپخانه‌ی كارۆ، 2017).

ساڵح سه‌دیق ساڵح و ڕە‌فیق (2011)، ڕۆژنامه‌وانی نهێنی پارتی دیموكراتی كوردستان – عێراق 1946 – 1958، (سلێمانی، چاپخانه‌ی شڤان).

فه‌رد، عیرفان قانعی (2013)، دوای شه‌ست ساڵ ژیان و بیروه‌رییه‌كانی جه‌لال تاڵه‌بانی، به‌رگی یه‌كه‌م، (لبنان مؤسسة العرفا بیروت، 2013).

محێدین، واحد عومه‌ر (2006)، دانوستانه‌كانی بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی نه‌ته‌وه‌یی كورد و حكومه‌ته‌كانی عێراق 1921-1968 لێكۆلینه‌وه‌یه‌كی مێژوویی سیاسی، (سلێمانی، 2006).

مه‌لا ڕە‌فعه‌تی (2008)، ڕۆژە‌ ته‌ماوییه‌كان، پێداچوونه‌وه‌ی: عه‌بدولڵا كه‌ریم مه‌حمود، (سلێمانی، چاپخانه‌ی كارۆ).

دیمانه و نامە:

دیمانەیەك لەگەڵ نەوشیروان مستەفا، سلێمانی، 29ی مایسی 2012.

دیمانەیەك لەگەڵ ئاسۆ شێخ نووری، سلێمانی، 28ی مایسی 2012.

نامه‌ی فوئاد قه‌ره‌داغی بۆ توێژە‌ر له‌ 21ی ته‌مموزی 2020.

گۆڤار

ئاریسوڤا، ت.ف، كورده‌كانی ئه‌ودیو قه‌فقاس چاو پیاخشاندێك به‌ مێژووی كۆن و تازه‌ی كوردا، به‌شی یه‌كه‌م، وه‌رگێڕانی: ڕزگاری، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (1)، 20ی نیسانی 1969.

ئاریسوڤا، ت.ف، كورده‌كانی ئه‌ودیو قه‌فقاس چاو پیاخشاندێك به‌ مێژووی كۆن و تازه‌ی كوردا، به‌شی دووه‌م، وه‌رگێڕانی: ڕزگاری، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (2)، 27ی نیسانی 1969.

ئازاد، بایه‌خ دان به‌ پێش خستنی ئابووری كوردستان، یه‌كێكه‌ له‌ پێویستییه‌كانی سڕینه‌وه‌ی چه‌وساندنه‌وه‌ی نه‌ته‌وایه‌تی، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (3)، 4ی ئایاری 1969.

ئازاد، مه‌غزای هه‌ڵوه‌شاندنه‌وەی په‌یمانی 1937 به‌ ته‌نیا له‌ لایه‌ن ئێرانه‌وه‌، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (2)، 27ی نیسانی 1969.

یاسا كه‌ ده‌لاقه‌ی تیابوو، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (6)، 27ی ته‌مموزی 1969.

ئای ئه‌ی شۆڕشی كوردستان چه‌ند تاوانت به‌ ناوه‌وه‌ ئه‌كرێت، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (5)، 22ی حوزه‌یرانی 1969.

ئه‌بێ چۆن به‌په‌رچی دوژمنانه‌ی حكومه‌تی كۆنەپه‌رستی ئێران بده‌ینه‌وه‌؟ گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (3)، 4ی ئایاری 1969.

ئه‌م ساڵ جه‌ژنی نه‌ورۆزمان چۆن كرد؟، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (1)، 20ی نیسانی 1969.

ی تشرینی یه‌كه‌م ڕۆژی مامۆستایانی كوردستانه‌، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (8)، 7ی كانوونی یه‌كه‌می 1969.

باوكی دڵسۆز، گوایه‌ دوژمنانی كورد ئیتر كێن؟، گۆڤاری رزگاری، ژماره‌ (9)، 21ی كانوونی یه‌كه‌می 1969.

بلباس، نوری، كوردایه‌تی و چینایه‌تی، به‌شی دووه‌م، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (5)، 22ی حوزه‌یرانی 1969.

بنه‌ماڵه‌ی ڕزگاری، كوردستانی 69 چۆن بوو؟ كوردستانی 70 ئه‌بێ چۆن بێ؟، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (10)، 31ی كانوونی یه‌كه‌می 1969.

بنه‌ماڵه‌ی ڕزگاری، نوقته‌ی یه‌كانگیری ڕیفیژیونیزم و شۆڤینیزم له‌ مه‌سه‌له‌ی كوردا، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (9)، 21ی كانوونی یه‌كه‌می 1969.

به‌ریڤانی، مه‌ترسی جولانه‌وه‌كه‌ی بارزانی بۆسه‌ر كوردایه‌تی، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (6)، 27ی ته‌مموزی 1969.

بۆچی دژی جیابوونه‌وه‌ین؟، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (1)، 20ی نیسانی 1969.

بۆچی دژی جیابوونه‌وه‌ین؟، گۆڤاری هاوكاری، ژماره‌ (2)، 27ی نیسانی 1969.

بۆچی كورد پشتیوانی گه‌لی عه‌ره‌بی فه‌له‌ستین ئه‌كات، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (1)، 20ی نیسانی 1969.

په‌نگر، كونه‌په‌رستانی كورد و عه‌ره‌ب دوو بارگیرن عه‌ره‌بانه‌یه‌ك رائه‌كێشن، گۆڤاری رزگاری، ژماره‌ (9)، 21ی كانوونی یه‌كه‌می 1969.

تۆفیق، محمد نوری، چیم دی لاپه‌ڕە‌یه‌كی گه‌شه‌ له‌ لاپه‌ڕە‌كانی مێژووی كورد، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (11)، 14ی كانوونی دووه‌می 1970.

تۆمار، لە العراقەوە قیام كوردەكان لە علیهی توركیا، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (5)، 22ی حوزه‌یرانی 1969.

ج.ك، پێشره‌ویی له‌ بزووتنه‌وه‌ی كوردایه‌تیدا، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (5)، 22ی حوزه‌یرانی 1969.

چاك ناسینی دۆست و دوژمن یه‌كێكه‌ له‌ مه‌رجه‌ گرنگه‌كانی سه‌ركه‌وتنی كوردایه‌تی، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (2)، 27ی نیسانی 1969.

چه‌پكه‌ گوڵێكی بۆن خۆش بۆ گیانی پاكی چوار مامۆستاكه‌؟، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (5)، 22ی حوزه‌یرانی 1969.

چه‌ند سه‌رنجێك ده‌رباره‌ی بێ كاری و كۆچ و ڕەوی لادی بۆ شاره‌كان، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (1)، 20ی نیسانی 1969.

چه‌ند ووته‌یه‌ك له‌ بابه‌ت خۆپێشاندانه‌كه‌وه‌، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (10)، 31ی كانوونی یه‌كه‌می 1970.

چۆن پشتیوانی ڕێبازی پێشكه‌وتووانه‌ی كوردایه‌تی ئه‌كرێ؟، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (5)، 22ی حوزه‌یرانی 1969.

حه‌قیقه‌تی پشتگیركردنی بزوتنه‌وه‌ به‌ركێگراوه‌كه‌ی بارزانی له‌ لایه‌ن كۆمیته‌ی ناوه‌ندی حیزبی شیوعی عێراقه‌وه‌، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (3)، 4ی ئایاری 1969.

حه‌مه‌ بۆر، ده‌مه‌ته‌قێی بنه‌ماڵه‌ی ڕزگاری، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (5)، 22ی حوزه‌یرانی 1969.

خه‌باتی كرێكاران به‌ رێبازی رزگاری دا، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (2)، 27ی نیسانی 1969.

خه‌باتی كوردستان سلێمانی موعینی، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (8)، 7ی كانوونی یه‌كه‌می 1969.

خه‌باتی نه‌ته‌وه‌ی كورد، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (2)، 27ی نیسانی 1969.

ده‌سته‌ی نووسه‌رانی گۆڤاری ڕزگاری، كێ نیشتمان فرۆشه‌؟ گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (4)، 18ی ئایاری 1969.

ڕاپۆرتێك له‌ بابه‌ت باری ئێستای كوردستانی عێراقه‌وه‌، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (7)، 21ی ئه‌یلولی 1969.

ڕزگاری دێته‌وه‌ كۆری خه‌بات، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (1)، 20ی نیسانی 1969.

ره‌نج، هه‌واڵی كرێكاری، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (12)، 7ی شوباتی 1970.

ره‌نجده‌ر، كه‌لكی نه‌قابه‌، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (5)، 22ی حوزه‌یرانی 1969.

ڕێژە‌ن، سه‌لماندنی مافه‌ نه‌ته‌وایه‌تییه‌كانی گه‌لی كورد، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (3)، 4ی ئایاری 1969.

سه‌رده‌شت، باخۆمان بناسین، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (2)، 27ی نیسانی 1969.

سه‌رده‌شت، باخۆمان بناسین، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (3)، 4ی ئایاری 1969.

سه‌ركه‌وتنێكی گه‌وره‌ی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان به‌سه‌ر چریكی شاه و مه‌لا، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (7)، 21ی ئه‌یلوی 1969.

سه‌لماندنی مافه‌ نه‌ته‌وایه‌تییه‌كانی گه‌لی كورد كەرستەی ئاژاوە و پشێوی لە ناو ئەبا، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (3)، 4ی ئایاری 1969.

سه‌لماندنی مافه‌ نه‌ته‌وه‌یه‌تییه‌كانی گه‌لی كورد یه‌كێتی هاوخه‌باتی كورد و عه‌ره‌ب به‌ هێز ده‌كا، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (8)، 7ی كانوونی یه‌كه‌می 1969.

سه‌لماندنی مافه‌ نه‌وایه‌تییه‌كانی گه‌لی كورد ڕێگه‌ی گه‌شانه‌وه‌ی ئابووری نیشتمانی عێراق ئاسان ئه‌كا، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (1)، 20ی نیسانی 1969

شیوعیه‌تی ئاخر زه‌مانه‌ نه‌وه‌كا ئیشتراكیه‌ت؟!، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (6)، 27ی ته‌مموزی 1969.

عزەت، مەحمود، جمهوری مه‌هاباد ته‌جروبه‌یه‌كی مێژوویی گرنگی نه‌ته‌وه‌كه‌مانه‌، به‌شی یه‌كه‌م، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (8)، 7ی كانوونی یه‌كه‌می 1969.

عزەت، مەحمود، جمهوری مه‌هاباد ته‌جروبه‌یه‌كی مێژوویی گرنگی نه‌ته‌وه‌كه‌مانه‌، به‌شی دووه‌م، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (9)، 21ی كانوونی یه‌كه‌می 1969.

عزەت، مەحمود، جمهوری مه‌هاباد ته‌جروبه‌یه‌كی مێژوویی گرنگی نه‌ته‌وه‌كه‌مانه‌، به‌شی سێیه‌م، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (10)، 31ی كانوونی یه‌كه‌می 1969.

عزەت، مەحمود، جمهوری مه‌هاباد ته‌جروبه‌یه‌كی مێژوویی گرنگی نه‌ته‌وه‌كه‌مانه‌، به‌شی چواره‌م، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (11)، 14ی كانوونی دووه‌می 1970.

عزەت، مەحمود، جمهوری مه‌هاباد ته‌جروبه‌یه‌كی مێژوویی گرنگی نه‌ته‌وه‌كه‌مانه‌، به‌شی پێنجه‌م، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (12)، 7ی شوباتی1970.

قوتابییه‌كی كوردستان، بۆچی قوتابیانی كوردستان ئه‌بێ ڕێكخراوی تایبه‌ت به‌ خۆیان هه‌بێت؟، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (6)، 27ی حوزه‌یرانی 1969.

قەرەداغی، فوئاد، چینی بۆرژوازی كورد و مه‌سه‌‌له‌ی سه‌ركردایه‌تی كردنی كوردایه‌تی، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (4)، 18ی ئایاری 1969.

قەرەداغی، فوئاد، كوردایه‌تی و پویستی تیورییه‌كی شۆڕشگێرانه‌، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (13)، 24ی شوباتی 1970.

كۆمه‌ڵه‌ی تێكۆشه‌ر بۆ جوتیاره‌كان پێویسته‌، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (2)، 27ی نیسانی 1969.

گفتوگۆی ڕزگاری له‌گه‌ڵ سكرتێری گشتی پارتی دیموكراتی كوردستان، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (1)، 20ی نیسانی 1969.

لقی ته‌نزیمی پیشمه‌رگه‌ی كوردستان، له‌ بێ خه‌به‌ران، دنیا چۆن بووه‌ هه‌روانا بێ، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (11)، 14ی كانوونی دووه‌می 1970.

له‌ پێناوی چه‌سپاندنی ئاشتی له‌ كوردستاندا، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (13)، 24ی شوباتی 1970.

م. بۆچی ئه‌بی بچین به‌گژ جولانه‌وه‌ چه‌كداره‌كه‌ی مه‌لا بارزانی دا، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (2)، 27ی نیسانی 1969.

مستەفا، نه‌وشیروان، له‌ هۆڵی تاقیكردنه‌وه‌ی نیشتمانیدا كێ گره‌و ئه‌باته‌وه‌؟ وه‌كی ئه‌ی دۆرێنێ؟، به‌شی یه‌كه‌م، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (8)، 7ی كانوونی یه‌كه‌می 1969.

مستەفا، نه‌وشیروان، له‌ هۆڵی تاقیكردنه‌وه‌ی نیشتمانیدا كێ گره‌و ئه‌باته‌وه‌؟ وه‌كی ئه‌ی دۆرێنێ؟، به‌شی دووه‌م، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (9)، 21ی كانوونی یه‌كه‌می 1969.

مه‌لا ئاواره‌، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (3)، 4ی ئایاری 1969.

هه‌ڵسه‌نگاندنی هه‌ڵوێستی كۆمیته‌ی ناوه‌ندی حیزبی شیوعی عێراق له‌ بزوتنه‌وه‌كه‌ی مه‌لا بارزانی له‌به‌ر تیشكی بیروباوه‌ڕی ماركسیزم -لینینزم دا، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (4)، 18ی ئایاری، 1969.

وه‌رزێر، خه‌باتی جوتیاران، جوتیاران له‌ گێژاوی باری ئێستای كوردستاندا، گۆڤاری ڕزگاری، ژماره‌ (3)، 4ی ئایاری 1969.

وه‌رزێر، ده‌مه‌ته‌قێی بنه‌ماڵه‌ی ڕزگاری، ژماره‌ (7)، 21ی ئه‌یلولی 1969.

ڕۆژنامه‌

جریدة النور، العدد (1)، السنة الاولی، 12 تشرین الاول 1968.

جریدة النور، العدد (144)، السنة الاولی، 10 نیسان 1968.

جریدة النور، العدد (145)، السنة الاولی، 12 نیسان 1968.

جریدة النور، العدد (146)، السنة الاولی، 13 نیسان 1968.

جریدة النور، العدد (147)، السنة الاولی، 14 نیسان 1968.

جریدة النور، العدد (148)، السنة الاولی، 15 نیسان 1968.

جریدة النور، العدد (149)، السنة الاولی، 16 نیسان 1968.

جریدة النور، العدد (150)، السنة الاولی، 17 نیسان 1968.

جریدة النور، العدد (431)، السنة الثانیة، 28 اذار 1970.

Published

2020-12-30

How to Cite

Hamadameen Omar, A. (2020). Kurdish National Liberation Movement from Rizgari Journal Perspective 20th April 1969 till 27th March 1970 A Historical Study. Halabja University Journal, 5(4), 97-114. https://doi.org/10.32410/huj-10343

Similar Articles

1-10 of 115

You may also start an advanced similarity search for this article.