Historical origin of the name of Halabja and its development according to the historical records
DOI:
https://doi.org/10.32410/huj-10233Keywords:
Halabja, History, Basic of Name, Change, Writing differenceAbstract
This research covers an important historical aspect of one of the cities in southern Kurdistan which is Halabja. The research is divided into two main topics. The first topic is dedicated to study the historical origin of the name of Halabja and the various opinions regarding the origin of the name of the city. The second topic thoroughly studies the development of the name of Halabja through the different periods and the reasons behind the differences in writing and spelling the name of the city in the historical sources.
References
يهكهم/ بهڵگهنامهكان:
ـ مراسيم جمهورية، رقم (1047)، 10/10/1988.
ـ مراسيم جمهورية، رقم(311)، 28/6/1989.
دووهم/ كتێب:
ـ كوردى:
ـ بهكر حهمهصديق عارف: لاپهڕيهك له مێژووى ههڵهبجه(1700-1958)، چ2، چاپخانهى گهنج.
حهبيبوڵڵاى تابانى: هاونهتهوهيى قهومى كورد و ماد، و.جهليك گادانى، ب1، چ1، چاپخانهى تيشك، 2004.
ـ حهكيم مهلا ساڵح: ههڵهبجه له ئامێزى مێژوودا، ب1، چ1، چاپخانهى مناره، 2004.
ـ حسين نازم: مێژووى ميرايهتى بابان، بڵاوكراوهى بنكهى ژين، چاپخانهى شڤان، سلێمانى، 2013.
ـ ڕێبازى سۆفيگهرى نهقشبهندى – خاليدى(مهولانا خاليد و تهريقهتى خاليدى)، و.ههڵكهوت حهكيم، ب2، چ1، چاپخانهى ئاراس، 2009.
ـ سيسيل جۆن ئيدمۆندس: كورد تورك عهرهب، و.حاميد گهوههرى، چ2، دهزگاى چاپ و بڵاوكراوهى ئاراس، 2003.
ـ قامووسولئهعلامی شهمسهدین سامی: كورد و كوردستان له یهكهم ئهنسیكلۆپیدیای توركی له مێژوودا، و.ئهحمهد تاقانه، چ1، ههولێر، 2008.
د.عهبدولعهزيز سلێمان نوار: مێژووى نوێى عێراق له كۆتايى حوكمى داود پاشاوه تاكۆتايى حوكمى مهدحهت پاشا، و.عوسمان عهزيز عهللاف، چ1، چاپخانهى شڤان، سلێمانى، 2012.
ـ كهريم بهگى فهتاح بهگى جاف: تهئريخى جاف، لێكۆڵينهوهى د.حهسهن جاف، چ1، 1995.
ـ كوردستان له چاپكراوه عوسمانييهكاندا، و.فهيسهڵ دهباغ، چ1، دهزگاى چاپ و بڵاوكراوهى ئاراس، ههولێر،2004.
ـ كلۆديۆس جيمس ڕيچ: گهشتى ڕيچ بۆ كوردستان 1820، و.مهحهمهد حهمهباقى، چ1، تهبرێز- ئێران، 1992.
ـ كوردستان له چاپكراوه عوسمانييهكاندا، و.فهيسهڵ دهباغ، چ1، دهزگاى چا پ و بڵاوكراوهى ئاراس، ههولێر،2004.
ـ محهمهد ئهمين زهكى بهگ: خولاصهيهكى تاريخى كورد و كوردستان، بهشى(1و2)، چ2، چاپخانهى شڤان، سلێمانى، 2004.
ـ محهمهد ئهمين زهكى بهگ: تاريخى سلێمانى وه وڵاتى، ب3، چ2، چاپخانهى شڤان، سلێمانى، 2005.
ـ مهيجهرسۆن: سلێمانى ناوچهيهك له كوردستان، و.مينه، مهڵبهندى كوردۆلۆجى، سلێمانى، 2007.
ـ مهلا عهبدولكهريمى مودهڕيس: يادى مهردان(مهولانا خاليدى نهقشبهندى)، ب1، چ2، چاپخانهى ئاراس، ههولێر، 2011.
ـ مهلا عهبدولكهريمى مودهڕيس: بنهماڵهى زانياران، ئامادهكردنى محهمهد عهلى قهرهداغى، چ1، چاپخانهى شهفيق، بهغداد، 1984.
ـ محهمهد عهلى قهرهداغى: بوژانهوهى مێژووى زانايانى كورد له ڕێگهى دهستخهتهكانيانهوه، ب2، چ1، مطبعة السامى، بغداد، 1999.
ـ مير شهرهفخانى بهدليسى: شهرهفنامه، و,مامۆستا ههژار، چ3، بڵاوكراوهى ئاراس، ههولێر، 2006.
ـ عهرهبى:
ـ سالنامه 1274كۆچى.
ـ سالنامه 1280كۆچى.
ـ ساڵنامهى ويلايهتى بهغداد(1292كۆچى)، دفعه1، مطبة ويلايت بغداد.
ـ ساڵنامهكانى ويلايهتى موسڵ: 1308ك، ل152-153، 1310ك، ل215، 1312ك، ل184 ؛ 1325ك.
ـ سالنامه دولة عليه عثمانية، 1323ك.
ـ سالنامه دولة عليه عثمانية، سلانيك مطبه سى، 1328ك.
ـ سالنامه دولة عليه عثمانيه(1333-1334)، هلال مطبةسى – باب عالى قارشوسنده، 133.
ـ جمال بابان: اصول اسماء المدن وامواقع العراقية، ج(1)، مطبعة المجتمع العلمى الكردى، بغداد، 1976.
ـ خورشيد باشا: رحلة الحدود بين الدولة العثمانية و ايران، ت.مصطفى زهران، ط1، قاهرة، المركز القومى للترجمة، 2008.
ـ عبدالفتاح على يحى: سالنامات الموصل العثمانية مصدرا لدراسة تاريخ السليمانية، مجلة جامعة دهوك1، العدد(2)، 2000.
ـ عبدالعظيم عباس نصار: بلديات العراق فى لاعهد العثمانى(1534-1918)، ط1، المكتبة الحيدرية، 2005.
ـ د.عبدالله غفور: التشكيلات الأدارية في جنوب كردستان (1921-2007)، ط2، اربيل، 2008.
ـ عبدالكريم محمد المدريس: علماؤنا فى خدمة العلم وادين، عينى بنشره محمد على القرداغى،ط1، 1983.
ـ مذكرات مأمون بك بن بيط بك، ت.محمد جميل الروژبيانى و شكور مصطفى، مطبعة المجمع العلمى العراقى، بغداد، 1980.
ـ ميرزا غلام حسين شيرازى(ميجرسون): رحلة متنكر الى بلاد مابين النهرين و كردستان ، ت.فؤاد حمه خورشيد، ج1، ط1، 1970.
ـ مكتوبات مولانا خاليد، الشيخ المجدد مولانا خالد النقشبندى الشهرزورى، جمع وترتيب محمد على قرداغى، ط1، بيروت، 2015.
ـ فارسى:
ـ د.كريم سنجابى: ايل سنجابى ومجاهدت ملى ايران، تهران، 1380شهمسى.
ـ ئينگليزى:
Claudius James Rich :Narrative of a residence in Koordistan, Volume.I, London. ـ
سێيهم/ گۆڤارهكان:
ـ كوردى:
جهمال بابان: ئهم ناوانه له چييهوه هاتوون، گۆڤارى(زانيارى)، ژ(1)، 1970.
ـ سامان سهلاح: ههڵهبجه له چهند بهڵگهنامهيهكى ئهرشيفى عوسمانيدا، گۆڤارى(خاڵ)، ژماره(12)، ئابى2017.
ـ عهرهبى:
ـ د.حسام الدين النقشبندي: المدن القديمة المندرسة في محافظة السليمانية وتعينييه مواقعها، مجلة (كاروان)، العدد(34) 1985.
ـ محمد على قرداغى: الشيخ عبدالله الخربانى من خلال مخطوطات مكتبتة، گۆڤارى كۆڕى زانيارى كورد، بهرگى دووهم، بهشى دووهم، چاپخانهى كۆڕى زانيارى كورد، 1974.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2019 Adl Sdiq Ali

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License [CC BY-NC-ND 4.0] that allows others to share the work with an acknowledgment of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgment of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).