Historical origin of the name of Halabja and its development according to the historical records

Authors

  • Adl Sdiq Ali Department of History, College of Humanities Sciences, University of Halabja, Halabja, Kurdistan Region, Iraq

DOI:

https://doi.org/10.32410/huj-10233

Keywords:

Halabja, History, Basic of Name, Change, Writing difference

Abstract

This research covers an important historical aspect of one of the cities in southern Kurdistan which is Halabja. The research is divided into two main topics. The first topic is dedicated to study the historical origin of the name of Halabja and the various opinions regarding the origin of the name of the city. The second topic thoroughly studies the development of the name of Halabja through the different periods and the reasons behind the differences in writing and spelling the name of the city in the historical sources.

References

يه‌كه‌م/ به‌ڵگه‌نامه‌كان:

ـ مراسيم جمهورية، رقم (1047)، 10/10/1988.

ـ مراسيم جمهورية، رقم(311)، 28/6/1989. DOI: https://doi.org/10.1016/0031-9422(89)80002-0

دووه‌م/ كتێب:

ـ كوردى:

ـ به‌كر حه‌مه‌صديق عارف: لاپه‌ڕيه‌ك له‌ مێژووى هه‌ڵه‌بجه‌(1700-1958)، چ2، چاپخانه‌ى گه‌نج.

حه‌بيبوڵڵاى تابانى: هاونه‌ته‌وه‌يى قه‌ومى كورد و ماد، و.جه‌ليك گادانى، ب1، چ1، چاپخانه‌ى تيشك، 2004.

ـ حه‌كيم مه‌لا ساڵح: هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ ئامێزى مێژوودا، ب1، چ1، چاپخانه‌ى مناره‌، 2004.

ـ حسين نازم: مێژووى ميرايه‌تى بابان، بڵاوكراوه‌ى بنكه‌ى ژين، چاپخانه‌ى شڤان، سلێمانى، 2013.

ـ ڕێبازى سۆفيگه‌رى نه‌قشبه‌ندى – خاليدى(مه‌ولانا خاليد و ته‌ريقه‌تى خاليدى)، و.هه‌ڵكه‌وت حه‌كيم، ب2، چ1، چاپخانه‌ى ئاراس، 2009.

ـ سيسيل جۆن ئيدمۆندس: كورد تورك عه‌ره‌ب، و.حاميد گه‌وهه‌رى، چ2، ده‌زگاى چاپ و بڵاوكراوه‌ى ئاراس، 2003.

ـ قامووسولئه‌علامی شه‌مسه‌دین سامی: كورد و كوردستان له‌ یه‌كه‌م ئه‌نسیكلۆپیدیای توركی له‌ مێژوودا، و.ئه‌حمه‌د تاقانه‌، چ1، هه‌ولێر، 2008.

د.عه‌بدولعه‌زيز سلێمان نوار: مێژووى نوێى عێراق له‌ كۆتايى حوكمى داود پاشاوه‌ تاكۆتايى حوكمى مه‌دحه‌ت پاشا، و.عوسمان عه‌زيز عه‌للاف، چ1، چاپخانه‌ى شڤان، سلێمانى، 2012.

ـ كه‌ريم به‌گى فه‌تاح به‌گى جاف: ته‌ئريخى جاف، لێكۆڵينه‌وه‌ى د.حه‌سه‌ن جاف، چ1، 1995.

ـ كوردستان له‌ چاپكراوه‌ عوسمانييه‌كاندا، و.فه‌يسه‌ڵ ده‌باغ، چ1، ده‌زگاى چاپ و بڵاوكراوه‌ى ئاراس، هه‌ولێر،2004.

ـ كلۆديۆس جيمس ڕيچ: گه‌شتى ڕيچ بۆ كوردستان 1820، و.مه‌حه‌مه‌د حه‌مه‌باقى، چ1، ته‌برێز- ئێران، 1992.

ـ كوردستان له‌ چاپكراوه‌ عوسمانييه‌كاندا، و.فه‌يسه‌ڵ ده‌باغ، چ1، ده‌زگاى چا پ و بڵاوكراوه‌ى ئاراس، هه‌ولێر،2004.

ـ محه‌مه‌د ئه‌مين زه‌كى به‌گ: خولاصه‌يه‌كى تاريخى كورد و كوردستان، به‌شى(1و2)، چ2، چاپخانه‌ى شڤان، سلێمانى، 2004.

ـ محه‌مه‌د ئه‌مين زه‌كى به‌گ: تاريخى سلێمانى وه‌ وڵاتى، ب3، چ2، چاپخانه‌ى شڤان، سلێمانى، 2005.

ـ مه‌يجه‌رسۆن: سلێمانى ناوچه‌يه‌ك له‌ كوردستان، و.مينه‌، مه‌ڵبه‌ندى كوردۆلۆجى، سلێمانى، 2007.

ـ مه‌لا عه‌بدولكه‌ريمى موده‌ڕيس: يادى مه‌ردان(مه‌ولانا خاليدى نه‌قشبه‌ندى)، ب1، چ2، چاپخانه‌ى ئاراس، هه‌ولێر، 2011.

ـ مه‌لا عه‌بدولكه‌ريمى موده‌ڕيس: بنه‌ماڵه‌ى زانياران، ئاماده‌كردنى محه‌مه‌د عه‌لى قه‌ره‌داغى، چ1، چاپخانه‌ى شه‌فيق، به‌غداد، 1984.

ـ محه‌مه‌د عه‌لى قه‌ره‌داغى: بوژانه‌وه‌ى مێژووى زانايانى كورد له‌ ڕێگه‌ى ده‌ستخه‌ته‌كانيانه‌وه‌، ب2، چ1، مطبعة السامى، بغداد، 1999.

ـ مير شه‌ره‌فخانى به‌دليسى: شه‌ره‌فنامه، و,مامۆستا هه‌ژار، چ3، بڵاوكراوه‌ى ئاراس، هه‌ولێر، 2006.

ـ عه‌ره‌بى:

ـ سالنامه‌ 1274كۆچى.

ـ سالنامه 1280كۆچى‌.

ـ ساڵنامه‌ى ويلايه‌تى به‌غداد(1292كۆچى)، دفعه‌1، مطبة ويلايت بغداد.

ـ ساڵنامه‌كانى ويلايه‌تى موسڵ: 1308ك، ل152-153‌، 1310ك، ل215، 1312ك، ل184 ؛ 1325ك.

ـ سالنامه دولة عليه عثمانية، 1323ك.

ـ سالنامه دولة عليه عثمانية، سلانيك مطبه سى، 1328ك.

ـ سالنامه دولة عليه عثمانيه(1333-1334)، هلال مطبةسى – باب عالى قارشوسنده، 133.

ـ جمال بابان: اصول اسماء المدن وامواقع العراقية، ج(1)، مطبعة المجتمع العلمى الكردى، بغداد، 1976.

ـ خورشيد باشا: رحلة الحدود بين الدولة العثمانية و ايران، ت.مصطفى زهران، ط1، قاهرة، المركز القومى للترجمة، 2008.

ـ عبدالفتاح على يحى: سالنامات الموصل العثمانية مصدرا لدراسة تاريخ السليمانية، مجلة جامعة دهوك1، العدد(2)، 2000.

ـ عبدالعظيم عباس نصار: بلديات العراق فى لاعهد العثمانى(1534-1918)، ط1، المكتبة الحيدرية، 2005.

ـ د.عبدالله غفور: التشكيلات الأدارية في جنوب كردستان (1921-2007)، ط2، اربيل، 2008.

ـ عبدالكريم محمد المدريس: علماؤنا فى خدمة العلم وادين، عينى بنشره محمد على القرداغى،ط1، 1983.

ـ مذكرات مأمون بك بن بيط بك، ت.محمد جميل الروژبيانى و شكور مصطفى، مطبعة المجمع العلمى العراقى، بغداد، 1980.

ـ ميرزا غلام حسين شيرازى(ميجرسون): رحلة متنكر الى بلاد مابين النهرين و كردستان ، ت.فؤاد حمه خورشيد، ج1، ط1، 1970.

ـ مكتوبات مولانا خاليد، الشيخ المجدد مولانا خالد النقشبندى الشهرزورى، جمع وترتيب محمد على قرداغى، ط1، بيروت، 2015.

ـ فارسى:

ـ د.كريم سنجابى: ايل سنجابى ومجاهدت ملى ايران، تهران، 1380شه‌مسى.

ـ ئينگليزى:

Claudius James Rich :Narrative of a residence in Koordistan, Volume.I, London. ـ

سێيه‌م/ گۆڤاره‌كان:

ـ كوردى:

جه‌مال بابان: ئه‌م ناوانه‌ له‌ چييه‌وه‌ هاتوون، گۆڤارى(زانيارى)، ژ(1)، 1970.

ـ سامان سه‌لاح: هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ چه‌ند به‌ڵگه‌نامه‌يه‌كى ئه‌رشيفى عوسمانيدا، گۆڤارى(خاڵ)، ژماره‌(12)، ئابى2017.

ـ عه‌ره‌بى:

ـ د.حسام الدين النقشبندي: المدن القديمة المندرسة في محافظة السليمانية وتعينييه مواقعها، مجلة (كاروان)، العدد(34) 1985.

ـ محمد على قرداغى: الشيخ عبدالله الخربانى من خلال مخطوطات مكتبتة، گۆڤارى كۆڕى زانيارى كورد، به‌رگى دووه‌م، به‌شى دووه‌م، چاپخانه‌ى كۆڕى زانيارى كورد، 1974.

Downloads

Published

2019-06-10

Issue

Section

Articles

How to Cite

Ali, A. S. (2019). Historical origin of the name of Halabja and its development according to the historical records. Halabja University Journal, 4(2), 219-231. https://doi.org/10.32410/huj-10233

Similar Articles

1-10 of 178

You may also start an advanced similarity search for this article.